امهات و پايه‌هاى مخارج حروف انسانى دارد نيز داراى پنج درجه است و آنها عبارتند از: باطن قلب، بعد از آن سينه [: صدر]، سپس حلق [: گلو] و بعد دهان و در پايان دو لب، كه اينها نظير مراتب اصول [پنجگانه‌] اند و ديگر مخارج بين هر دو از اين امهات و اصول تعين مى‌پذيرد. نيكو بفهم.

18/ 1 حال گويم: بسيطترين [: خالص‌ترين‌] موجودات كه همان عقل اول است فقط يك نوع از تركيب را دارد و آن اينكه: وى را ماهيتى است كه اتصاف به وجود دارد، پس، از جهت احكام كثرت امكانى بيش از يك حكم ندارد و آن اينكه در ذات خود ممكن است، و غير از اين يك اعتبار، واجب بسيط است، و شأن ديگر عقول- از اين جهت- همين گونه است، ولى به سبب واسطه بودن عقل [اول‌] بين آنها و بين ذات حق تعالى- از جهت يك حكم و يا احكامى- موجب تعقل كثرت آن چه كه در مرتبه آنها [: عقول‌] قرار دارد مى‌شود، ولى اينها [: كثرت تعقلى‌] كثرت وجودى نيست كه بتوان بر آنها حكم به تركيب نمود.

19/ 1 و اما نفوس فلكى‌(1)، در سومين مرتبه وجود واحد قرار دارند كه پس از آن امر [الهى‌] به سوى مراتب پنجگانه فرود مى‌آيد. پس آن چه كه بعد از نفوس [فلكى‌] است، أجسام بسيط و سپس مرتبه پنجم مى‌باشد كه أجسام مركب است. اينها اصولى بود كه پيش از اين گفتيم بدانها اشاره كرده و بيان مى‌گردد.

20/ 1 اين چنين ترتيب ايجادى در تمام كلام الهى كه فرود مى‌آيد مراعات‌