بود ؛ گرچه متعلق علم و محکيّ وجود ذهني ، مي تواند مادي يا مجرد باشد .

منکران توحيد يا وحي و نبوّت ، در اثر حصر موجود در ماده و نفي موجود مجرّد ، به انکار مبدأ غيبي مبتلا شده و وحي و نبوّت را نيز نپذيرفته ، آن را انکار مي نمايند . قرآن کريم پندار مادي گرايانه گروهي از اسرائيلي ها و نيز عده اي از مردم وَثَني و صَنَمي حجاز را بازگو مي نمايد و در بخشي از سخنان خود مي فرمايد : دل هاي اينان شبيه يک ديگر است . بيان قرآن کريم درباره عدّه اي از اسرائيلي ها اين است : ( يا موسي لن نؤمن لک حتى نرى الله جهرةً )[1]؛ اي موسى عليه السلام ما هرگز به تو ايمان نمي آوريم ، مگر آنکه خدا را به صورت روشن و آشکار ببينيم . سخن قرآن مجيد در باره گروهي از بت پرستان حجاز اين است : ( و قال الّذين لا يرجون لقائنا لو لا انزل علينا الملائکة او نري ربّنا ، لقد استکبروا في انفسهم و عتو عتوّاً کبيراً )[2]؛ کساني که اميد ديدار ما ( معاد ) را ندارند ، چنين گفتند : چرا فرشتگان بر ما فرود نيامدند ، يا پروردگارمان را نمي بينيم ، اينان به تحقيق استکبار کرده و بزرگي بيجا نموده و سرکشي و طغيان بزرگ و آشکار کرده اند .

کلام قرآن در باره کساني که تفکر مادي داشته و در طول تاريخ سخناني مشابه دارند ، اين است : ( و قال الذين لا يعلمون لو لا يکلّمنا الله او تأتينا ءاية کذلک قال الذين من قبلهم مثل قولهم تشابهت قلوبهم قد بيّنا الآيات لقوم يوقنون ) 3 ؛ کساني که به حقايق غيبي پي نبرده و از معارف الهي آگاهي ندارند ، چنين گفتند : چرا خداوند با ما سخن نمي گويد ، يا نشانه خاص وحي و نبوّت ، مثلاً براي ما نمي آيد . اين چنين گفتند ، کساني که قبل از اين ها بودند ، دل هاي آنان شبيه هم است ( در نتيجه ،