و احاديث ديگر نيز از اين قبيل روايت شده است و همه آنها اوصاف و نعوت يك چيزند و اسامى يك مسمى اند كه باعتبارات مختلف هر اسمى به صفتى و حقيقتى اشارت دارد

مشو احول مسمى جز يكى نيست *** اگر چه ما بسى اسما نهاديم

علامه دهدار در رساله قضا و قدر در بيان اقبال و ادبار حديث شريف عقل بسيار دقت نظر بكار برده است كه تمهيدى لطيف و شگفت در مسئله قضا و قدر است هر چند حديث شريف را محملهاى ديگر نيز بهمان پايه بلند تفسير و شرح دهدار است , آرى گفتار سفراى الهى چنين است كه براى خواص در صدق مقام شامخ ولايت الهيه آنان خود معجزه اى با هراست دهدار در رد جبرى مفرط و تفويضى مفرط از حديث شريف عقل و امر به اقبال و ادبار نتيجه گرفته است كه : اقبال عقل كه نسبت وجود ممكن است منبع جميع خير است و امتثال او امرش از اين روى است , و ادبار عقل كه نسبت بازماندگى و روى به سوى خود آوردن ممكن است منبع جميع شر است و ارتكاب نواهيش از اين روى است

بيان اقبال و ادبار عقل به حدس راقم

به حدس اين كمترين حديث اقبال و ادبار عقل ناظر به يكى از دقائق اسرار خلقت است بيان آن به اختصار اين كه اقبال و ادبار آن اشارت به جزر و مد درياى هستى است كه يك آن آرام نيست كل يوم هو فى شان , تجدد امثال و مثال و آيت آن كه حركت در جوهر است در اين معنى دو شاهد عدل اند و دو اسم شريف قابض و باسط دو حاكم مطلق

والله يقبض ويبصط واليه ترجعون ( بقره 245 )