هر كمالى را كه مكاتب مادى براى انسان ترسيم كنند غايت و مقصدى انسانى نيست , در نگرشهاى مادى گرچه انسان به حسب ظاهر به كسى ظلم نكرده و به كمك مظلومين برود , و يا آنكه با ستم ستيزى , از رفاه فردى برخوردار بوده و حتى وسائل رفاهى همنوعان خود را فراهم آورده و درد ديگران را درمان نمايد , وليكن هيچ يك از اين امور كمالى انسانى نيست , زيرا اينگونه مسائل عاطفى در حيوانات نيز وجود دارد

رسيدگى به زيردستان , توليد و كار , كمك به مظلوم , درمان و مداوا , رعايت نظام اجتماعى و اطاعت و پيروى از راهبرى هيچ يك كمال مختص به انسان نبوده و همه آنها در حيوانات يافت مى شود

به عنوان نمونه در امانت , سگ شكارى در حالى كه گرسنه است كبك شكار شده را دندان مى گيرد و از نخوردن آن لذت مى برد , به تعبير ابن سينا , وقتى مرغ خانگى چند تخم را زير پر گرفت , پس از بدنيا آمدن جوجه ها , احساس مسئوليت مى كند مرغ تا ديروز هرگاه يكى از اعضاء منزل را مى ديد از ترس فرار مى كرد , اما امروز كه مادر