اسم الکتاب : انديشه سياسي امام خميني (قدس سره ) المؤلف : جهان بزرگی، احمد الجزء : 1 صفحة : 23
به هر حال، دقت در آثار امام ما را به مطالبي رهنمون
ميگرداند كهدر واقع ميتوانيم «پنج مرحله» اساسي را براي تحقق
نظام ولايت فقيهدر آنها مورد بازشناسي قرار دهيم و از خلال بررسي
اين مراحل استكه ميتوانيم رابطه ميان انتخاب، انتصاب و كشف را
مورد بررسيدقيق قرار دهيم. البته اين پنج مرحله مغايرتي نيز با
نظرات ائمه مكتبسياسي هدايت ندارد. اين پنج مرحله عبارتند از:
ـ تعيين نظام از طرف خداوند (انتصاب موضوعي)
ـ انتخاب نوع نظام از جانب مردم (انتخاب موضوعي)
ـ نصب ولي (فقيه) صاحب شرايط و جامع شرايط از طرفخداوند (انتصاب موردي)
ـ كشف ولي(فقيه) صاحب شرايط و از جانب مردم (كشفموردي)
ـ بيعت با اماممعصوم و انتخاب فقيه از ميان فقهاءِ صاحبشرايط موجود (انتخاب موردي).
انتخاب نظام اسلامي به گونه موضوعي از جانب مردم، تقريباً
ازنخستين گامهاي تحقّق و فعليّت نظام ولايت فقيه است. زيرا از
زمانپيدايش حكومتهاي چندگانه، در جامعه بشريت انسانهاي جوامعمختلف
در زمان احساس نياز به يك حكومت، دست به يك «انتخابموضوعي» زده
و از ميان حكومتهاي مختلف، به اجبار و يا اختيار،يك حكومت را
انتخاب يا پذيرش نموده و آن را بر جامعه حاكميتبخشيدهاند. امروزه و
در جوامع مختلف حداكثر 9 نوع حكومتِشناخته شده وجود دارد كه بنا
به اظهار انديشمندان سياسي، برايانتخاب موضوعي پيش روي افراد
جامعه قرار داده شدهاند اينحكومتها عبارتند از 1ـ سلطنتي مطلقه
فردي، 2ـ سلطنتي مشروطه،3-اشرافي، 4ـ زرمداري، 5ـ استبداد مطلقه
فردي، 6ـ استبدادفراگير،7ـ استبداد كارگري، 8ـ دمكراسي، 9ـ اسلامي.
از اولين اقدامها، انتخاب يكي از انواع يا موضوعات نه گانه فوقاست. امام در اين زمينه ميفرمايند:
«هر كس هر جمعيتي، هر اجتماعي حق اوّليش اينستكه خودش انتخابكند يك چيزي را كه راجع به مقدرات مملكت خودش است».
«اصل لزوم تشكيل جمهوري اسلامي را ملّت ايران در
رفراندومتاسوعا و عاشورا در سراسر كشور اعلام كردند... در
رفراندومتاسوعا و عاشورا ملت با اكثريتي كه در تاريخ رأيگيريهاي
دنياكمنظير است خواستار سرنگوني سلسله پهلوي و از بين رفتن
رژيمسلطنتي و استقرار جمهوري اسلامي شده است».
«از حقوق اوليه هر ملّتي است كه بايد سرنوشت و تعيين شكل و نوعحكومت خود را در دست داشته باشد».
اين عبارات امام همگي دلالت بر انتخاب موضوعي حكومتتوسط
مردم است كه تا اين انتخاب تحقق خارجي پيدا نكند حكومتاسلامي
فعليت نخواهد يافت. عبارات ديگري از امام كه ميتواندانتخاب موضوعي
را واضحتر نشان دهد اين عبارات است:
«ما تابع آراي ملت هستيم».
ملت ايران خواستههاي خود را كه عبارت از سرنگوني
سلطنتپهلوي و برچيده شدن نظام شاهنشاهي و برقراري حكومت
اسلامياست اعلام كرده است. من جمهوري اسلامي را به ملت
ايرانپيشنهاد كردهام كه بعد از سقوط شاه به آراء عمومي ميگذاريم
وهيچگروه و شخصي نميتواند با خواست ملت ايران مخالفت كندوالاّ
محكوم به نابودي است.
«من خودم به جمهوري اسلامي رأي ميدهم و از شما تقاضا دارمبراي اسلام رأي بدهيد، به جمهوري اسلامي رأي بدهيد».
«ما نظام جمهوري را به آراء عمومي ميگذاريم و ايران
چونهمهشان مسلمان هستند رأي بدين قضيه خواهند داد و بعد از رأيآنها
حكومت جمهوري اسلامي تشكيل خواهد شد».
اما قبل از اين انتخاب البته بايد انتصابي از طرف خداوند باشد
كهحكومت مشروعيت داشته باشد و بتواند متّصف به صفت اسلامي
بشودزيرا همه انديشمندان اسلامي كه امام نيز از آنها مستثني نيست بر
ايناعتقادند كه خداوند انسان را سر خود رها نكرده است و يا به
عبارتديگر درحاكميت بر سرنوشت خودش همه چيز را به او تفويض
ننمودهاست كه به عنوان مثال بتواند يك نظام استبدادي را نيز
انتخاب نمودهو آن را بر جامعه حاكم نمايد و اين نظام را نيز مشروع
بداند زيراخداوند كه تعيين نوع حكومت را به بشر سپرده است براي او
نظامي راتعيين و تشريع نموده است كه اگر آن را نپذيرد و انتخاب
نكند تكليفخود را انجام نداده است، اگرچه او را به صورت تكويني
مجبور بهپذيرش آن نمينمايد و معني «امر متوسط» در لسان ائمه
معصومين كه«خداوند نه اجبار ميكند انسان را و نه تمام كار را به او
واگذار كردهاست» همين است.
اسم الکتاب : انديشه سياسي امام خميني (قدس سره ) المؤلف : جهان بزرگی، احمد الجزء : 1 صفحة : 23