اسم الکتاب : انديشه سياسي امام خميني (قدس سره ) المؤلف : جهان بزرگی، احمد الجزء : 1 صفحة : 21
ب : دلائل نقلي
1ـ نصب عام پيامبر (ص): نصب در عصر پيامبر و در لسان و
آثارايشان همانند عصر ديگر معصومين (ع) بر دو گونه بوده است، نصبخاص
و نصب عام. پيامبر بزرگوار اسلام در زمان حيات خود علاوهبر اينكه
ائمه معصومين (ع) را با نصب خاص به عنوان حاكم و وليّبعد از خود
منصوب فرمودند با يك نصب عام «فقهاء» را جانشين خودبرشمرند كه در
تداوم خط امامت معصومين، رهبري سياسي جامعه رابر عهده گيرند.
روايات كثيري نصب خاص توسط پامبر را مورد تأييدو تأكيد قرار ميدهند
كه از جمله ميتوان به حديث معروف جابربنعبدالله انصاري اشاره كرد
كه پيامبر با نام بردن از دوازده جانشينخويش آنها را جانشينان
برحق خويش در دوران پس از رحلت نامميبرند. اثبات نصب عام را
«امام» با روايتي از پيامبر اسلام كهمورد تأييد بسياري از محدثين و
فقهاء بزرگ اسلام بوده است شروعميكند. در آن روايت كه در لسان
محدثين به «مُرسله صدوق» معروفاست پيامبر اكرم يكي از مشخصات
كليدي و مهم جانشينان خود رامطرح ميكنند كه همان «راويان احاديث»
ميباشند:
جانشينان من كساني هستند كه بعد از من احاديث و سنت مرا روايتكرده و آنها را به مردم ميآموزند».
«امام» معتقد است كه مسلّماً راويان احاديث موردنظر اگر
فقيهنباشند اين حديث آنان را شامل نميشود زيرا سنن الهي كه عبارت
ازتمام احكام است از باب اينكه بر پيامبر اكرم وارد شده سنن
رسولاللهناميده ميشود پس كسي كه ميخواهد سنن رسول اكرم را نشر
دهد بايدتمام احكام الهي را بداند پس محدثيني كه به مرتبه اجتهاد
نرسيدهاند وفقط نقل حديث ميكنند اين امور را نميدانند و سنت واقعي
رسولاللهرا نميتوانند تشخيص دهند و اين از نظر رسولالله بيارزش
است.
امام دلالت اين حديث بر معصومين به تنهايي را رد ميكند و
معتقداست كه خلافت رسولالله نه محدود به حدّ خاصي است و نه محدود
بهاشخاص خاصي؛ بلكه چون احكام اسلام نبايد تعطيل شود و نبايدحدود و
ثغور اسلام دستخوش هجوم دشمنان شود و آن همه كجرويرايج شود كه
اسلام از آن بري است بنابراين بايد فقهاء جانشين پيامبرگردند.
2ـ فقيه دژ محكم: به عقيده امام از روايت امام موسي كاظم
(ع) كهفرمودند: «فقهاي مؤمن دژ محكم اسلام ميباشند همانطور
كهديوارهاي محكم شهر آن را حفاظت ميكنند»، استفاده سياسيميشود.
به اين ترتيب كه فقيه كه «دژمحكم» اسلام به حساب ميآيدمعنايي
ندارد مگر اينكه او سرپرست اسلام است. همچنانكه پيامبروائمه سرپرست
اسلام در جميع امور حكومتي بودهاند. بنابراين اماماز دژ محكم
(حِصْن) نگهداري و محافظت را درك ميكنند و حفاظتو نگهداري را فقط
در قرائت آيات و توضيح آنها براي ديگرانخلاصه نميكنند بلكه
نگهداري و حفاظت در اسلام را در پرتو اجرايقوانين اسلام ميدانند كه
بايستي به وسيله فقيه عادل انجام پذيرد.
3ـ فقيه امين: روايت پيامبر در مورد امانتدار بودن فقهاء اسلام
تازماني كه وارد دستگاه حكومتي حكام جور نشده باشند بر اينمسئله
دلالت دارد كه فقهاء بايد مهمترين وظيفه پيامبران كه برپائييك
نظام عادلانه اجتماعي است را برقرار كنند. كليه اموري كه برعهده
پيامبران است، فقهاء عادل موظف و مأمور انجام آن هستند.البته فقيهي
كه در فكر جمعآوري مال دنيا باشد نميتواند مجرياحكام اسلام باشد
كه از همين معني «امانتداري» مشخص ميشود كهاگر فقيهي برخلاف
موازين اسلام كاري انجام داد يا فسقي مرتكب شدخودبخود از حكومت
منعزل است زيرا از امانتداري ساقط شدهاست. امام سپس نتيجه ميگيرد
كه معناي امين اين است كه فقهاءتمام اموري را كه اسلام مقرر
داشته به طور امانت اجرا كنند نه اينكه بهمسئله گوئي بپردازند.
4ـ فقيه وصي پيامبر و رهبر سياسي: امام ميگويد از روايت
ديگريچنين استنباط ميكنيم كه فقيه، «امام» به مفهوم لغوي آن
يعني رئيس وپيشوا (يا رهبر سياسي) است. زيرا امام صادق (ع) در
روايتيميفرمايد: «از قضاوت كردن بپرهيزيد زيرا قضاوت فقط براي
«امامِ»عالم به قضاوت و عادل در ميان مسلمين است، مثل پيامبر و
وصيّپيامبر». و چون بر اساس مفاد روايات متعددي به كسي كه عالم
بهقوانين و آئين دادرسي است و عادل هم هست فقيه اطلاق
ميشودبنابراين نتيجه ميگيريم كه فقيه «وصيّ پيامبر» است و روايت
مذكورنيز كه دلالت دارد بر اينكه وصي پيامبر «امام» است سپس فقيه
«امام» يارهبر سياسي جامعه ميباشد. به عبارت ديگر چون امام معصوم
(ع)قضاوت را منحصر به پيامبر يا وصي پيامبر كردهاند و در رواياتديگر
داريم كه فقيه يكي از افراد شايسته قضاوت است؛ و از آنجا كهنبي
نيست پس وصي نبي محسوب ميشود و كلمه «امام» موجود درروايت است
كه به معني رهبر سياسي هست نيز به او اطلاق ميشود.
اسم الکتاب : انديشه سياسي امام خميني (قدس سره ) المؤلف : جهان بزرگی، احمد الجزء : 1 صفحة : 21