طول تاريخ شکوفا مي شود. ولي در حالي که هگل به دين به عنوان گوهر متعالي يک پديده اجتماعي علاقه مند بود، به نظر شلاير ماخر و اتو دين را بايد در تجربه باطني خصوصي جست. به نظر آنها دين پديده اي چندان اجتماعي نيست و در اصل از مقوله اعتقاد و نظريه هم نمي باشد. از نظر آنها دين احساسي است که معطوف به روح است، نه اعمال و احکام.

نظريه گوهر دين معمولاً به موازات نظريه گوهر مسيحيت ساخته و پرداخته شده است. اقوال مطرح شده درباره گوهر دين براي متکلمان پروتستان جالب توجه بود، زيرا مي توانستند از آن براي کاهش و رفع اختلافات بين فرقه اي در مسيحيت سود برند، و نيز تحولات جاري در کليساي جهان معاصر را نسبي جلوه دهند.

نويسندگان مسيحي قرن نوزدهم که نظريه هاي گوناگوني درباره گوهر دين مطرح کرده اند، غالبا نوعي دفاع تکاملي مسيحيت را نيز مطرح کرده اند. ] يعني دفاع از اين نظر که مسيحيت کاملترين دين است[ اين نکته هم در آثار هگل و هم در آثار شلاير ماخر به چشم مي خورد، هر چند آراي آن دو درباره گوهر دين متفاوت است. به نظر هگل مسيحيت کاملترين دين است، زيرا او دين را في نفسه ظهوري متعالي در تاريخ مي داند، و کاملترين تجلي و ظهور قابل تصور، حلول و يا تجسّد[1] است. از سوي ديگر آنچه که مسيحيت را به نظر شلاير ماخر با عظمت جلوه مي دهد، تجربه ديني از تجسد الهي است که به وسيله کليسا اشاعه مي شود. براي چنين متفکراني، کاملترين تجلي گوهر دين در مسيحيت يافت مي شود و اديان ديگر مراحل ابتدايي مسيحيت محسوب مي شوند. اسلام براي کساني با اين طرز تفکر، مشکل ساز است، زيرا اسلام بعد از مسيحيت آمده است. اما آنها درباره اين مسأله بدين گونه