همت است ، يكى از عوامل مؤثر عقب ماندگى در زندگى حتى در زندگى مادى است .

كسى كه در خود احساس شخصيت مى كند به جاى اين كه گرفتار چنين مقايسه ى زشت و رنج آورى شود ، نيروى فكرى و جسمانى خود را در راه رشد و ترقى خويش به كار مى گيرد و به خود مى گويد :

من از نظر استعداد و قدرت و همت چيزى از ديگران كم ندارم و دليلى ندارد كه نتوانم از آنان پيشرفت بيشترى كنم . من چرا چشم به مال و مقام آنان بدوزم من خودم بهتر و بيشتر توليد مى كنم .

اصلا زندگى مادّى هدف و همّت او نيست . او آن را مى خواهد ولى تا آنجا كه به معنويت او كمك كند ; و به دنبال آن مى رود ، اما تا جايى كه استقلال و آزادگى او را حفظ نمايد ، نه حريصانه به دنبال آن مى دود و نه همه چيزش را با آن مبادله مى كند كه اين مبادله ى آزاد مردان و بندگان خدا نيست ، و نه به صورتى زندگى مى كند كه نيازمند و محتاج ديگران گردد[1] .

از پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله وسلم) روايت شده است :

مَن رَمى بِبَصَرِه مَا فِى يَدِ غَيرِهِ كَثُرَ هَمُّه وَلَم يَشْفِ غَيظُه[2] .

كسى كه ديده ى خود را به آنچه از ( نعمت هاى مادى ) در اختيار ديگران است بدوزد همواره اندوهناك و غمگين خواهد بود و آتش خشم در دلش فرو نخواهد نشست .

2 ـ عشق ورزى به تهيدستان و فقيران

بسيارى از اولياى خدا و عارفان معارف و عابدان زاهد و شيداييان واله

[1] تفسير نمونه : 11 / 135 .

[2] تفسير صافى : 3 / 121 ; بحار الانوار : 74 / 118 ، باب 6 ، حديث 11 .