مال يتيم جز به بهترين شيوه نزديك نشويد تا به حدّ توانايى و رشد برسد. در صورت عدم رعايت مصالح عاليه كودك نه تنها تصرّف در اموال يتيمان جايز نيست، بلكه بايستى حريم آن نيز محترم شمرده شود. آيه شريفه رعايت بهترين موضع و منافع عاليه كودك را بر اولياى يتيم الزام كرده است. مرحوم طبرسى در مجمع البيان مى‌نويسد:

«منظور از قرب، تصرّف در مال است؛ و يتيم به طور خاص در آيه شريفه ذكر شده است؛ زيرا، وى توانايى دفاع از خود و اموال خويش را ندارد؛ پس، اموال وى بيشتر در معرض طمع ديگران قرار مى‌گيرد». [1] مرحوم قطب راوندى نيز در فقه القرآن‌ [2] نظير اين مطلب را بيان داشته‌اند. و مرحوم مقدّس اردبيلى در اين موضوع مى‌نويسد:

«نبايد در مال يتيم هيچ‌گونه تصرّفى كرد؛ مگر به گونه‌اى كه بر اساس انديشه عقلا پسنديده‌تر براى كودك باشد ... يا به شيوه‌اى بهتر از ترك تصرّف باشد. و بالجمله، بدان صورت كه عقل سليم نيكو مى‌داند و بهتر از ترك آن مى‌شمارد، عمل شود؛ و اين مطابق مقتضاى انديشه اكثر عقلاست». [3]

در ميان كودكان، يتيمان، وضعيّت ناگوارترى دارند؛ لذا، توجّه به آن‌ها و حمايت تشريعى و اجرايى از آنان در اولويت آيات قرآنى قرار گرفت تا آن‌ها نيز به حالتى مساوى با ديگران در بهره‌مندى از حقوق خود و نعمت‌هاى اجتماعى قرار گيرند و اين همان چيزى است كه خداوند متعال در آيه شريفه سوره نساء از آن به قسط تعبير مى‌كند: وَأَن تَقُومُواْ لِلْيتَامَى بِالْقِسْطِ [4] اما اين بدان معنا نيست كه در مورد

[1]. فضل بن حسن طبرسى، مجمع البيان فى تفسير القرآن، ج 4، ص 592؛ «المراد بالقرب التصرّف فيه و إنّما خصّ مال اليتيم بالذكر لأنّه لا يستطيع الدفاع عن نفسه ولا عن ماله فيكون الطمع فى ماله أشدّ و يد الرغبة إليه أمد».

[2]. قطب‌الدين سعيد بن هبة الله راوندى، فقه القرآن فى شرح آيات الاحكام، ج 2، ص 308؛ «نهى سبحانه جميع المكلّفين أن يتصرّفوا فى أموال اليتامى بل يحفظوا على اليتيم ماله ويثمروه على ما لايشكّ أنّه أصلح له فأمّا بغير ذلك فلا يجوز لأحد التصرّف فيه وإنّما خصّ اليتيم بذلك وإن كان التصرّف فى مال الغير بغير إذنه لايجوز أيضاً لأنّ اليتيم إلى ذلك أحوج والطمع فى ذلك أكثر».

[3]. احمد اردبيلى (محقق اردبيلى)، زبدة البيان فى احكام القرآن، ص 394.

[4]. نساء، 127.