چنان‌چه كودك دچار آسيب شده و يا تلف گردد، چه حكمى وجود دارد؟.

در پاسخ بايد گفت: در صورتى كه متولّيان امر تنبيه و تأديب در اجراى آن تعدّى و تفريط نمايند، اعمّ از اين‌كه در كميت باشد؛ مثل اين‌كه بيش‌تر از حدّ نياز و آن چه شرعاًمجاز هستند، تنبيه كنند؛ و يا تعدّى و تفريط آنان در كيفيت باشد، مانند آن‌كه بر مواضع ممنوعه مثل سر و صورت كودك ضربه وارد سازند؛ و يا بر خلاف شرايط صورت پذيرد، مثل اين‌كه در هواى بسيار سرد و يا گرماى شديد كودك را تنبيه نمايند و ...، چنان چه مؤدَّب (كسى كه تأديب و تنبيه شده است) تلف گردد، يا دچار نقص عضو شده، و يا ضرر فاحش بر وى وارد شود، مؤدِّب (كسى كه عمل تنبيه را انجام داده است) ضامن است و به قصاص، يا پرداخت ديه محكوم مى‌گردد.

دليل اين قول نيز روشن است؛ چرا كه تأديب و تنبيه بايستى در جهت مصلحت كودك باشد و نه در راستاى اهداف ديگر؛ به همين دليل، در صورتى كه پدرى فرزندش را تنبيه كند و اين تنبيه او منجر به قرمزى پوست بدنش شود، گفته‌اند ديه دارد. [1] نكته‌اى كه مى‌توان به آن توجّه داد، اين است كه فقها مى‌گويند تنبيه و زدن كودك بايستى به حدّى باشد كه به سرخى پوست وى نيز نيانجامد.، سؤال اين است كه اين چه نوع زدنى است كه به سرخى پوست منتهى نمى‌شود و حالت بازدارندگى نيز دارد؟! آيا بهتر اين نيست كه اصل زدن ممنوع شود.

اما اگر متولّيان امر تنبيه طبق وظيفه‌ى خويش و با رعايت شرايط، كودك را تأديب نموده باشند، و با اين وجود، تلف، نقص عضو، و يا ضررى متوجّه كودك شود، فقها در مورد حكم مؤدِّب اختلاف نظر داشته، برخى قائل به ضمان شده و برخى ديگر به عدم ضمان معتقد شدند كه در ادامه بيان مى‌كنيم.

گفتار يكم: ضمان مجرى در اجراى تنبيه‌

اين مسأله تقريباً مورد توافق فقهاست كه اگر تنبيه بدنى كودكان به تلف، و يا نقص عضو كودك منجر شود، متولّى امر تنبيه ضامن بوده و به پرداخت ديه‌

[1]. نك: محمّد فاضل لنكرانى، جامع المسائل، ص 551، م 1958.