به اسحاق بن عمّار مى‌فرمايد: اين مواردى كه تو مى‌گويى از مواردى نيست كه در آن‌ها حدّ الهى جارى شود؛ و تو ندانسته چرا حكم مى‌كنى! به همين دليل نيز حضرت نسبت به وى خشمگين و ناراحت مى‌شوند.

با اين حال، در مورد اين نظريه، نكاتى بايستى مورد توجّه قرار گيرد؛ و آن اين‌كه اوّلًا، رواياتى وجود دارند كه مقدار تأديب و تنبيه بدنى كودكان را بيش از پنج ضربه مى‌دانند؛ حال، اين روايات قرينه است بر اين‌كه تعيين مقدار تأديب در رواياتى كه به عنوان مستند اين نظريه قرار گرفته‌اند، از باب تطبيق و بيان مصداق است، نه اين‌كه جنبه‌ى انحصارى داشته باشد و زدن بيش از اين تعداد، بر كودك جايز نيست. و همان‌گونه كه بيان شد، طبق روايت اسحاق، اصل در تعداد ضربات تنبيه بدنى، يك ضربه است و نه پنج يا شش ضربه.

دوم آن‌كه: مشهور فقها از فتوا دادن به مضمون اين روايات خوددارى نموده‌اند. اين جهت و اعراض آن‌ها مى‌تواند سبب تضعيف اين دسته از روايات شود. علاوه آن كه، تأديب و تنبيه- آن گونه كه گفته شده- در جهت مصلحت كودكان و بازداشتن آنان از ارتكاب فحشا و گناه تشريع شده است، و چه بسا ممكن است با اين مقدار، آن هدف تأمين نگردد؛ و بلكه ضربات بيشترى نياز باشد. و شايد به همين جهت باشد كه خود مرحوم شيخ طوسى از اين قول عدول كرده، و به نظريه دوم قائل شده است.

2. كمتر از ده ضربه شلّاق و عدم جواز بيش از آن‌

برخى ديگر از فقهاى اماميه‌ [1] و از جمله مرحوم شيخ طوسى‌ [2] معتقدند: مقدار تأديب‌

[1]. مرحوم ابن ادريس در صفحه 534 از جلد 3 كتاب السرائر، و شهيد اوّل در صفحه 193 از جلد 9 لمعه دمشقيه، و مرحوم علّامه حلّى در صفحه 179 از جلد 2 كتاب ارشاد الاذهان اين نظريه را بيان كرده‌اند.

[2]. المبسوط، ج 1، ص 322؛ «ويجوز له أن يؤدّب غلامه وخادمه وولده غير أنّه لا يزيد على عشرة أسواط»؛ و النهاية، ص 222؛ «ولا بأس أن يؤدّب الرجل غلامه وخادمه وهو محرم، غير أنّه لا يزيد على عشرة أسواط».