هر كسى كه با خوش‌رفتارى و برخوردهاى مطلوب اصلاح و تربيت نگردد، با خوب كيفر دادن اصلاح مى‌گردد. [1] و هم‌چنين مى‌فرمايند:

راه اصلاح خوبان به اكرام و بزرگداشت آن‌ها و اصلاح افراد شرور به تنبيه بدنى و عقاب آن‌هاست. [2] بنابراين، مى‌توان گفت: تنبيه بدنى اثر اصلاحى و تربيتى دارد؛ و اگر هم در تمام موارد، اثر مطلوب نداشته باشد، دست كم، عامل بازدارنده خواهد بود. لذا، در پرورش فرزند بايد از روش‌هاى نو و تازه بهره‌گرفت، و وى را چنان تربيت نمود كه با پديدار شدن شرايط جديد بتواند در جامعه نقش مثبت و سازنده‌اى داشته باشد؛ و به عبارت ديگر، فرزند زمان خويش باشد. حضرت اميرالمؤمنين على (ع) مى‌فرمايند:

فرزندان خويش را بر آداب و روش‌هاى زندگى خويش مجبور نكنيد؛ زيرا، آن‌ها براى زمانى غير از زمان شما آفريده شده‌اند. [3] آن حضرت در بيان بهترين شيوه‌ى تربيتى مى‌فرمايد: پيش از آن‌كه شخص با گفتار بخواهد ديگرى را تربيت نمايد، با رفتار و اعمال درست خويش وى را تربيت كند. [4] بنابراين، پدر و مادرى كه مى‌خواهند فرزندشان به آن‌ها و ديگران هنگام برخورد و ملاقات سلام كنند، بايد از خود شروع نمايند، و هر كدام هنگام ورود به خانه به ديگرى و حتّى به كودك خود سلام كند.

[1]. محمّد رى‌شهرى، ميزان الحكمة، ج 2، ص 865؛ «من لم يصلحه حسن المداراة يصلحه حسن المكافاة».

[2]. محمّد باقر مجلسى، بحارالانوار، ج 75، ص 82؛ محمّد رى‌شهرى، همان، ج 1، ص 57؛ «استصلاح الأخيار بإكرامهم والأشرار بتأديبهم».

[3]. ابن ابى الحديد، شرح نهج البلاغة، ج 20، ص 267، حكمت 102، الحكم المنسوبة إلى أميرالمؤمنين على بن أبى‌طالب؛ «لا تقسروا أولادكم على آدابكم فإنّهم مخلوقون لزمان غير زمانكم».

[4]. محمّد بن حسن حر عاملى، وسائل الشيعة، ج 16، ص 151، باب 10 از ابواب الامر و النهى، ح 6؛ «وليكن تأديبه بسيرته قبل تأديبه بلسانه».