4. تبيين حكم شرعى رويدادهاى نوظهور

پس از رحلت پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله)، گاهى مسائل تازه اى پيش مى آمد كه در عصر رسول خدا سابقه نداشت يا قضيه نوظهورى رخ مى داد كه يا حكم آن روشن نبود و يا به گونه اى پيچيده بود كه بزرگان صحابه از حكم و داورى درباره آن ها ناتوان بودند، يا از تفسير برخى از آيات قرآن پرسش مى شد و پاسخ آن را نمى دانستند. در اين گونه موارد، ناگزير دست به سوى على(عليه السلام)دراز مى كردند و آن حضرت با علم عميق خاص و آگاهى ويژه اى كه به شريعت الهى داشت، مشكل را حل مى كرد. اين نقطه از نقاط حساس و درخشان زندگى امام است و اگر در ميان صحابه، شخصيتى مانند على(عليه السلام)نبود كه به تصديق پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله)داناترين امت و آشناترين آن ها به موازين قضا و داورى به شمار مى رفت، بسيارى از مسائل در صدر اسلام به صورت عقده لاينحل و گره كورى باقى مى ماند.

همين حوادث نوظهور ايجاب مى كرد كه پس از رحلت پيامبر گرامى(صلى الله عليه وآله)، امام آگاه و معصومى بسان پيامبر كه بر تمام اصول و فروع اسلام تسلط كافى داشت، در ميان مردم باشد و علم وسيع و گسترده او، امت را از گرايش هاى نامطلوب و عمل به قياس و گمان باز دارد و اين موهبت بزرگ به تصديق تمام ياران رسول خدا(صلى الله عليه وآله)جز اميرالمؤمنين(عليه السلام) در كسى نبود.

قسمتى از داورى هاى امام و استفاده ابتكارى و جالب وى از آيات قرآن در كتاب هاى حديث و تاريخ منعكس است، در اين باره به ذكر دو نمونه تاريخى اكتفا مى كنيم:

الف. به روايت مسند كلينى، نخستين موردى كه در دوره خلافت ابوبكرپيش آمد و او نتوانست حكم شرعى را بيان كند، اين بود كه مردى را كه شراب