تفاوت اين مصحف، با آن چه در زمان خلافت عثمان جمع آورى شد و اكنون در اختيار مسلمانان جهان است ـ ، اين بود كه حضرت، آن را به ترتيب نزول گرد آورد و ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه را مرقوم فرمود، و منسوخ را مقدم بر ناسخ قرار داد و مكى ها و مدنى ها را نيز مشخص كرد (طبعاً خارج از متن قرآن). تأويل برخى از آيات و تفسير آن ها را به تفصيل نوشت. همچنين شأن نزول آيات و اوقات نزول آن ها را تعيين كرد و عام و خاص و كيفيت قرائت را بيان كرد.[1]

على(عليه السلام) پس از گردآورى، آن را به بزرگان صحابه ارائه كرد و فرمود: اين، كتاب پروردگار شما است، همان گونه كه بر پيامبرش نازل شد، از آن، حرفى كاسته نشد، و بر آن حرفى افزوده نگشت، ولى آن گروه; آن را نپذيرفتند و ناديده گرفتند و گفتند: ما را به چنين كتابى نيازى نيست. على(عليه السلام) فرمود: هان!، سوگند به خدا، پس از امروز، آن را نخواهيد ديد، فقط بر من لازم بود كه پس از فراهم كردن و جمع آن، شما را آگاه سازم .[2]

2. تربيت شاگردان برجسته

از كوشش هاى امام در آن مدت، تربيت شاگردان بزرگ و برجسته و انتقال معارف الهى به آن ها بود. شخصيت هاى ياد شده در زير را مى توان نمونه هايى از اين شاگردان شمرد:

الف. عبدالله بن عباسمفسر نامدار قرآن، ابن عباس كه به خاطر علم و دانش فراوانش «بحر»[3]،