هـ . مبارزه با مدّعيان دروغين نيابت

مبارزه با غلات و مدّعيان دروغين بابيّت و نيابت و وكالت و افشاى ادعاهاى باطل آنان را نيز بايد به فعاليت هاى نواب اربعه افزود. چنان كه در سيره امام هادىتوضيح داديم، گروهى از افراد منحرف و جاه طلب با طرح مطالب بى اساس از قبيل ربوبيت و الوهيت ائمه، مقاماتى براى خود ادعا مى كردند و به نام امام از مردم خمس يا وجوه ديگر را مى گرفتند و اين موضوع موجبات بدنامى شيعه را فراهم ساخته و مشكلاتى براى ائمه ايجاد مى كرد.

در عصر غيبت صغرى، علاوه بر اين ها، افراد ديگرى پيدا شدند كه به دروغ مدعى سفارت و نيابت خاص امام بودند و در اموال متعلق به امام تصرفات بى مورد نموده و در مسائل فقهى و اعتقادى، سخنان گمراه كننده بر زبان مى راندند. اين جا بود كه نواب خاصّ، با رهنمود امام، به مقابله با آنان بر مى خاستند و گاه در طرد و لعن آنان از ناحيه حضرت، توقيع صادر مى شد.

ابومحمد شريعى، محمد بن نصير نميرى، احمد بن هلال كرخى، ابوطاهر محمد بن على بن بلال، حسين بن منصور حلاّج و محمد بن على شلمغانى از اين گروه بودند.[1]

شلمغانى قبلاً از فقهاى شيعه شمرده مى شد و حتى كتابى به نام «تكليف» نوشته بود، ولى بعدها به غلوّ و انحراف كشيده شد و افكارى كفرآميز مطرح كرد. از آن جمله، بر روى نظريه حلول تأكيد مى كرد و مى گفت: روح پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله)در پيكر محمد بن عثمان (سفير دوم)، روح امير مؤمنان(عليه السلام) در كالبد حسين بن روح (نايب خاص سوم) و روح حضرت فاطمه(عليها السلام) در بدن ام كلثوم، دختر محمد بن عثمان حلول كرده است.

حسين بن روح، اين عقيده را كفر و الحاد معرفى كرده آن را از نوع عقايد مسيحيان در مورد حضرت مسيح شمرد و او را طرد نمود و با افشاى افكار