2 . او مى خواست به اين وسيله يك نوع سرگرمى براى مردم در برابر مشكلات اجتماعى و خفقان سياسى درست كند.

3 . هدف او جلب افكار انديشمندان و متفكران جامعه اسلامى به سوى خود و در نتيجه تقويت پايه هاى حكومت بود.

4 . او مى خواست از اين طريق دكانى در برابر مكتب علمى اهل بيت پيامبر(صلى الله عليه وآله)كه در ميدان علم و دانش در اوج شهرت بودند، باز كند و بدينوسيله مشتريان آن مكتب را كم كند و از فروغ آن بكاهد.

5 . او مى خواست ثابت كند كه دستگاه خلافت بنى عباس شايستگى حكومت بر كشورهايى همچون ايران، روم و مصر را دارد.

البته منافاتى در ميان اين احتمالات پنج گانه نيست و ممكن است همه آن ها مورد توجه مأمون بوده، ولى علت هرچه باشد، در اين مسئله شك نيست كه او در ترجمـه كتاب هاى يونـانى كوشـش بسيار نمود، و پـول زيادى در اين راه صرف كرد، به طورى كه مى گويند گاه در مقابل وزن كتاب ها طلا مى داد، و به قدرى به ترجمه كتاب ها توجـه داشـت كـه روى هـر كتابـى كه بـه نــام او ترجمـه مـى شد علامتى مى گذاشت و مردم را به خواندن و فرا گرفتن آن علوم تشويق مى كرد، با حكما خلوت مى نمود و از معاشرت آن ها اظهار خشنودى مى كرد[1] و به اين ترتيب نشر علوم و دانش هاى ديگران، در كنار دانش هاى اسلامى، مسئله مطلوب روز شد، حتى اشراف و اعيان دولت كه معمولاً شامه تيز و حساسى در اين گونه امور دارند، خط مأمون را تعقيب كردند، ارباب علم و فلسفه، منطق را گرامى داشتند و در نتيجه، مترجمين بسيارى از عراق، شام، ايران به بغداد آمدند.[2]

«جرجى زيدان» مورخ مشهور مسيحى دراين زمينه مى نويسد: