موضع گرفت كه مأمون آن ها را قبلاً به حساب نياورده بود. اينك اين موضع گيرى ها:

نخستين موضع گيرى

امام تا وقتى كه در مدينه بود، از پذيرفتن پيشنهاد مأمون خوددارى كرد و آن قدر سرسختى نشان داد تا بر همگان معلوم بدارد كه مأمون به هيچ قيمتى از او دست بردار نمى باشد. حتى برخى از متون تاريخى به اين نكته اشاره كرده اند كه دعوت امام از مدينه به مرو با اختيار خود او صورت نگرفت و اجبار محض بود.

اتخاذ چنين موضع سرسختانه اى براى آن بود كه ديگران بدانند كه امام دستخوش نيرنگ مأمون قرار نمى گيرد و به خوبى به توطئه ها و هدف هاى پنهانيش آگاهى دارد. با اين شيوه، امام توانسته بود شك مردم را پيرامون آن رويداد برانگيزد.

موضع گيرى دوم

اگر چه مأمون از امام خواسته بود كه از خانواده اش هر كس را كه مى خواهد همراه خويش به مرو بياورد، ولى امام با خود هيچ كس، حتى فرزندش جواد(عليه السلام)را هم نياورد، درحالى كه آن يك سفر كوتاه نبود، بلكه سفر و مأموريتى بس بزرگ و طولانى بود كه مى بايست امام طبق گفته مأمون رهبرى امت اسلامى را به دست بگيرد.

موضع گيرى سوم

در ايستگاه نيشابور، امام با نماياندن چهره محبوبش براى ده ها وبلكه صدها هزار تن از مردم استقبال كننده، روايت زير را خواند:

خداوند متعال مى فرمايد: كلمه توحيد (لا اِلهَ اِلاّ الله) دِژِ من است، و هر كس به دِژِ من داخل شود، از كيفرم مصون مى ماند.