6 . راضى نگه داشتن عباسيان و هواخواهانشان.

7 . تقويت حس اطمينان مردم نسبت به شخص مأمون; چه; او بر اثر كشتن برادر، شهرت و حس اعتماد مردم را نسبت به خود سست كرده بود.

8 . ايجاد مصونيت براى خويشتن در برابر خطرى كه او را از سوى شخصيتى گران قدر تهديد مى كرد. آرى مأمون از شخصيت با نفوذ امام رضا(عليه السلام)بسيار بيم داشت و مى خواست خود را از اين خطر در امان نگاه دارد.

بدين ترتيب با وليعهدى امام رضا(عليه السلام) و شركت او در حكومت، اين هدف ها تأمين مى شد، زيرا با شركت آن حضرت ـ كه در رأس علويان قرار داشت ـ در حكومت، علويان خلع سلاح مى شدند و شعارهايشان از دستشان گرفته مى شد و محبوبيتى كه در اثر قيام در بين مردم داشتند، از بين مى رفت.

از سوى ديگر، مأمون از طرف خراسانيان و عموم ايرانيان كه طرفدار اهل بيت بودند، مورد تأييد واقع مى شد و نيز چنين وانمود مى كرد كه اگر برادر خويش را كشته، هدفش تفويض حكومت به اهل آن بوده است.

از همه اين ها گذشته، با آوردن امام رضا(عليه السلام) به مرو و كنترل فعاليت هاى او، از خطر او ايمن مى شد. تنها اعراب و عباسيان مى ماندند كه مأمون مى توانست به كمك ايرانيان و علويان در برابر آنان مقاومت كند.

نقد و بررسى

قرائن و نشانه هاى روشنى در دست است كه صداقت و اخلاص مأمون را در طرح ولايتعهدى امام رضا(عليه السلام) كاملاً مشكوك مى سازد:

راستى اگر مأمون صادقانه و از روى عقيده و ايمان مى خواست خلافت را به على بن موسى(عليه السلام) منتقل كند:

1 . چرا همان طور كه امام(عليه السلام) در مدينه بود، اين كار را نكرد و آن حضرت را با اكراه تحت نظر مأمورين به مرو آورد، درحالى كه مى توانست در مرو به نام امام(عليه السلام)خطبه بخواند و خطّه ايران را به نمايندگى از طرف حضرت نگه دارى كند