وى، پرورش يافته، و فضل بن ربيع نيز متصدى امورش گشته بود; مرد عربى كه جدش آزاد شده عثمان بود و در مهرورزيش نسبت به عباسيان، كسى ترديد نداشت.

اما مأمون: وى، اولاً، در دامان جعفر بن يحيى پرورش يافت كه نفوذش به مراتب كمتر از برادرش فضل بود. ثانياً مربّى و كسى كه امورش را تصدى مى كرد، مردى بود كه عباسيان به هيچوجه دل خوشى از او نداشتند، چه; متهم بود به اين كه مايل به علويان است، ضمناً ميان وى و مربى امين، فضل بن ربيعهم، كينه بسيار سختى وجود داشت. اين شخص همان كسى بود كه بعداً وزير و همه كاره مأمون گرديد، يعنى فضل بن سهل ايرانى. عباسيان از ايرانيان مى ترسيدند و از دستشان به ستوه آمده بودند، از اين رو به زودى جاى آن ها را در دستگاه خود به تركان و ديگران واگذار كردند.

2 . موقعيت برتر امين

امـيـن داراى دار و دستـه اى بسيـار نيـرومنـد و يـاران بسيـار قـابـل اعتمـادى بود كه در راه تثبيت قـدرتش كـار مى كردند. اين ها عبـارت بـودنـد از: دايى هـايش، فضل بن يحيى برمكى، بيش تر برمكيان (اگر نگوييم همه شان)، مادرش زبيـده و بلكـه عرب ها.

با توجه به اين نكته كه اينان همان شخصيت هاى بانفوذى بودند كه رشيد را تحت تأثير خود قرار داده و نقشى بزرگ در تعيين سياست دولت داشتند، ديگر طبيعى مى نمايد كه رشيد در برابر نيروى آنان اظهار ضعف كند و در نتيجه اطاعت از آنان، مجبور شود كه مقام وليعهدى را به فرزند كوچك تر خود، يعنى امين، بسپارد و فرزند بزرگ تر خود، مأمون را به مقام جانشينى بعد از امين گمارد.

شـايد حس گروه گرايى و تعصب نژادى بنى عباس و همچنين بزرگى مقام عيسى بن جعفر ( دايى امين ) بود كه در پيش انداختن وليعهدى امين، نقش مهمى ايفاء كرد. در اين ماجرا نقش اصلى در دست زبيده بود كه اين موضوع را به