شامى گفت: مى خواهم درباره فقه با شما مناظره كنم!

امام به «زُراره» فرمود: با او مناظره كن. زراره هم با او به بحث پرداخت و به سرعت او را به بن بست كشاند!

شامى گفـت: مـى خـواهم درباره كلام با شـما مناظـره كنم. امام بـه «مؤمن طاق» دستور داد با او به مناظره بپردازد. طولى نكشيد كه شامى از مؤمن طاق نيز شكست خورد!

به همين ترتيب وقتى كه شامى درخواست مناظره درباره استطاعت (قدرت و توانايى انسان بر انجام يا ترك خير و شرّ)، توحيد و امامت نمود، امام به ترتيب به حمزه طيّار، هشام بن سالم و هشام بن حكم دستور داد با وى به مناظره بپردازند و هرسه، با دلايل قاطع و منطق كوبنده، شامى را محكوم ساختند. با مشاهده اين صحنه هيجان انگيز، از خوشحالى خنده اى شيرين بر لبان امام نقش بست.[1]

مناظرات امام صادق(عليه السلام)

چنان كه قبلاً گفتيم، عصر امام صادق(عليه السلام) عصر برخورد انديشه ها و پيدايش فِرَق و مذاهب مختلف بود و در اثر برخورد فرهنگ و معارف اسلامى با فلسفه ها و عقايد و آراى فلاسفه و دانشمندان يونان، شبهات و اشكالات گوناگونى پديد آمده بود، از اين رو امام صادق(عليه السلام) جهت معرفى اسلام و مبانى تشيع، مناظرات متعدد و پرهيجانى با سران و پيروان اين فرقه ها و مسلك ها داشت و طى آن ها با استدلال هاى متين و منطق استوار، پوچى عقايد آنان و برترى مكتب اسلام را ثابت مى كرد.

از ميـان مناظـرات گوناگون امـام، به عنوان نمـونه، مناظره آن حضرت را با «ابوحنيفه»، پيشواى فرقه حنفى، از نظر خوانندگان محترم مى گذرانيم:

روزى ابوحنيفه براى ملاقات با امام صادق(عليه السلام) به خانه امام آمد و اجازه