«محمد بن على، پسر ابوتراب، همراه فرزندش نزد من آمده بود، وقتى آنان را به مدينه باز گرداندم، (در سر راه خود، در نزديكى قصر من) نزد كشيشان رفتند و با گرايش به نصرانيت!! به مسيحيان تقرب جستند، ولى من به خاطر خويشاوندى اى كه با من دارند، از كيفر آنان چشم پوشيدم! وقتى كه اين دو نفر به شهر شما رسيدند، به مردم اعلام كنيد كه من از آنان بيزارم»!

ولى تلاش هاى مذبوحانه هشام براى پوشاندن حقيقت به جايى نرسيد و مردم شهر مزبور كه ابتداءاً تحت تأثير تبليغات هشام قرار گرفته بودند، در اثر احتجاج ها و نشانه هاى امامت كه از آن حضرت ديده شد، به عظمت و مقام واقعى پيشواى پنجم پى بردند، و بدين ترتيب سفرى كه شروع آن با اجبار و تهديد بود، به يكى از سفرهاى ثمربخش و آموزنده تبديل شد![1]

انتقاد امام باقر(عليه السلام) از استحاله فرهنگى توسط امويان

امام باقر(عليه السلام) كه با حكومت امويان معاصر بود، با شگردها و سياست هاى شيطانى آن ها در جهت اسلام ستيزى و اغواى مردم، به خوبى آشنا بود. امام توجه داشت كه آنان ايمان و اعتقادى به اسلام ندارند و آن چه به نام دين مطرح مى كنند، تنها ظواهر دينى است و متوليان امور دينى، افرادى فاسد و نادان هستند كه ادعاى علم مى كنند، اما با معارف اسلام بيگانه اند. امام ضمن نامه مفصلى به يكى از افراد خوشنام اموى مشهور به «سعدالخير»[2] كه گويا با امام روابط دوستانه داشته ـ روى اين مسئله تكيه نموده، با يادآورى سابقه چنين پديده اى در امت هاى گذشته و مقايسه اين دو، مى نويسد: