عوارض و تبعات منع نشر حديث

…

جلوگيرى از نقل و تدوين حديث يك ضايعه بزرگ فرهنگى بود، زيرا تا سال 143هـ بسيارى از ناقلان حديث از دنيا رفتند و احاديث در سينه هاى آن ها دفن شد و مسلمانان از اين منبع بزرگ فرهنگ اسلامى محروم شدند. از طرف ديگر گرچه از زمان منصور، اين ممنوعيت ها شكسته شد، اما چون احاديث تا آن زمان در سينه ها بود، از آسيب كم و زياد شدن و قلب و تحريف مصون نماند. از سوى ديگر عده اى مزدور و دروغ پرداز، از اين آشفته بازار استفاده كرده، مطالب دروغ و بى اساس را به صورت حديث جعل و نقل كردند، زيرا وقتى بيش از يك قرن، مدرك; منحصر به حافظه ها و شنيدن از افراد گردد، همه كس مى تواند همه گونه ادعايى بنمايد، به همين جهت طولى نكشيد بازار حديث چنان گرم شد كه هزاران حديث به رسول خدا نسبت داده شد، به حدى كه محدثان ناگزير شدند در تدوين مجموعه هاى حديثى، احاديث را غربال و آن چه به نظرشان صحيح مى رسيد، گردآورى كنند، مثلاً محمد بن إسماعيل بخارى (م256ق) كتاب صحيح خود را كه با حذف مكررات شامل چهار هزار حديث است[1]، با ملاك هاى مورد نظر خود در صحت احاديث، از ميان حدود ششصد هزار حديث انتخاب كرد.[2] او مى گفت: صد هزار حديث صحيح، و دويست هزار حديث غير صحيح حفظ دارم[3]، مسلم (بن حجاج قشيرى متوفى 261ق) نيز كه صحيح او هم شامل چهار هزار حديث (با حذف مكررات) است، مى گفت: من اين صحيح را از ميان