شورش مردم مدينه

خوددارى پيشواى چهارم از همكارى با شورشيان مدينه را نيز بايد از همين ديدگاه تحليل كرد. شورش مدينه در سال 63 (يا 62) هجرى رخ داد و به فاجعـه «حرّه» مشهور گرديد[1]. اين حادثه از آن جا سرچشمه گرفت كه پس از شهادت امام حسـين(عليه السلام) موجـى از خشم و نفـرت در مناطـق اسلامى بـر ضد حكومت يزيـد برانگيخته شد. در شهر مدينه نيز كه مركز خويشاوندان پيامبر و صحابه و تابعين بود، مردم به خشم در آمدند. حاكم مدينه (عثمان بن محمد بن ابى سفيان) كه در ناپختگى و جوانى و غرور چيزى از يزيد كم نداشت، با اشاره يزيد[2] گروهى از بزرگان شهر را به نمايندگى از طرف مردم مدينه به دمشق فرستاد تا از نزديك، خليفه جوان را ببينند و از مراحم وى برخوردار شوند تا در بازگشت به مدينه مردم را به اطاعت از حكومت وى تشويق كنند.

بـه دنبال اين طرح، عثمان هيئتـى مركب از «منذر بن زُبير بن عـوّام»، «عُبيدالله بن ابى عمرو مخزومى» و «عبدالله بن حنظله غسيل الملائكه» و چند تن ديگر از شخصيت هاى بزرگ مدينه را جهت ديدار با يزيد به دمشق روانه ساخت. از آن جا كه يزيد نه از تربيت اسلامى برخوردار بود، نه مشاورانى داشت كه به او توصيه كنند كه حداقل درحضور آن هيئت رفتار سنجيده اى داشته باشد و نه تدبير پدر را داشت كه بداند كسى كه به نام اسلام بر مسلمانان حكومت مى كند، حداقل بايد ظواهر اسلامى را حفظ كند، نزد آنان نيز از شراب خوارى و سگ بازى و تشكيل بزم ها و مجالس ساز و آواز و فسق و فجور كوتاهى نكرد، اما پذيرايى باشكوهى از آنان در كاخ خود به عمل آورد، به آنان احترام بسيار كرد و