اينك براى آن كه نقش تاريخ ساز اسيران آزادى بخش كربلا در بيدارسازى افكار عمومى و رساندن پيام انقلاب بزرگ امام حسين(عليه السلام) به خوبى روشن گردد، در اين جا ناگزيريم قدرى به عقب برگرديم و نگاهى به تاريخچه حكومت معاويه در شام بيفكنيم:

دوران سلطه معاويه در شام

اصولاً بايد توجه داشت كه شام از آن روز كه به تصرف مسلمانان در آمد، فرمانروايانى چون «خالد» پسر وليد و «معاويه» پسر ابوسفيان را به خود ديد. مردم اين سرزمين، نه صحبت پيغمبر را دريافته بودند، نه روش اصحاب او را مى دانستند، و نه اسلام را دست كم آن گونه كه در مدينه رواج داشت، مى شناختند. البته يكصد و سيزده تن از صحابه پيغمبر، يا در فتح اين سرزمين شركت داشته و يا به تدريج در آن جا سكونت گزيده بودند. امّا نگاهى به ترجمه احوال اين عده نيز نشان مى دهد كه جز چند تن از آنان، بقيه مدت كمى محضر پيغمبر را درك كرده بودند، و جز يك يا چند حديث از آن حضرت بيش تر روايت نداشتند. به علاوه، بيش تر اين عده در طول خلافت عمر و عثمان تا آغاز حكومت معاويه مردند. در زمان قيام و شهادت امام حسين(عليه السلام) تنها يازده تن از آنان زنده بودند و در شام به سر مى بردند; مردمانى در سنين هفتاد تا هشتاد سال كه گوشه نشينى را بر آميختن با توده ترجيح داده بودند و در عامه نفوذى نداشتند. در نتيجه نسل جوان آنان كه همسنّ بودند ـ از اسلام حقيقى چيزى نمى دانستند و شايد در نظر آنان، اسلام هم حكومتى بود مانند حكومت كسانـى كـه پيـش از ايـن دستـه بـرآن سـرزميـن فرمــان مى راندند. تجمّل دربار معاويه، حيف و ميل مال مردم، پرداختن به تشريفات معمول قدرت هاى خودكامه چون ساختن كاخ هاى عظيم و ايجاد گارد احترام و كوكبه مفصل، وبالأخره تبعـيد و زندانى كردن و كشتن مخالفان، براى آنان امرى طبيعى بود، زيرا تا نيم قرن پيش، چنين نظامى در حكومت قبلى نيز ديده مى شد و مسلماً كسانى بودند كه مى پنداشتند آن چه در