تو بجنگم، چه; مبارزه با تو از جنگ با خوارج لازم تر است![1]

در اين جملات روح سلحشورى و حماسه موج مى زند، بهويژه اين تعبير كه با كمـال عظمـت، معاويه را تحقير نموده مى فرمايـد: دست از سر تو برداشـتم (فَاِنِّى تَرَكْتُكَ لِصَلاحِ الاُْمِّة).

بررسى علل صلح امام حسن(عليه السلام)

مهم ترين و حساس ترين بخش زندگانى امام مجتبى، كه مورد بحث و گفتوگوى فراوان واقع شده و موجب خرده گيرى دوستان كوته بين و دشمنان مغرض يا بى اطلاع گرديده است، ماجراى صلح آن حضرت با معاويه و كناره گيرى اجبارى ايشان از صحنه خلافت و حكومت اسلامى است.

گروهى، با مطالعه زندگانى حضرت مجتبى(عليه السلام) و حوادث آن روز، اين سؤال ها را مطرح مى سازند كه چرا امام حسن(عليه السلام) با معاويه صلح كرد؟ مگر پس از شهادت اميرمؤمنان(عليه السلام)، شيعيان و پيروان على با فرزندش حسن مجتبى(عليه السلام) بيعت نكرده بودند؟

آيا بهتر نبود كه آن چه را بعداً امام حسين(عليه السلام) انجام داد، امام حسن(عليه السلام) پيشتر انجام مى داد و در برابر معاويه قيام مى كرد، و آن گاه يا پيروز مى شد و يا با شهادت خود حكومت معاويه را متزلزل مى ساخت؟

پيش از آن كه به پاسخ اين سؤال ها بپردازيم، لازم است مقدمتاً يك نكته را يادآورى كنيم: