قرن شانزدهم و نيمه اول قرن هفدهم آغاز كرد- و لاك دنبال آنرا گرفت- و بركلى به شيوه ديگرى در آن وارد شد- و هيوم اين مشرب را بدرستى روشن و آشكار ساخته است- و اينها همه انگليسى بوده‌اند- سرانجام كانت آلمانى به راهنمائى هيوم در اين خط افتاد و با اصلاح خطاها- و تكميل نقصهاى او ورق دانش را يكباره برگردانيد - ما از فلسفه كانت آن اندازه كه مربوط- به ارزش معلومات است در اينجا نقل مى‌كنيم- .

قسمت عمده تحقيقات وى مربوط به دو مسئله ديگر- راه حصول علم حدود علم از سه مسئله ايست- كه در اول اين مقدمه اشاره كرديم- و ما در مقاله 5 در باره آنها گفتگو خواهيم كرد- .

نظريه كانت را در باره ارزش معلومات- مى‌توان در طى سه قسمت بيان كرد- .

الف فلسفه اولى كانت در باره مسائل فلسفه اولى عقيده دارد- كه اساسا موضوع علم واقع نمى‌شوند- و آنچه در اينباره تا كنون گفته شده است علم نيست- بلكه لفاظى و خيالبافى است- پس ارزش معلومات در فلسفه اولى كه دكارت - و پيروانش آنها را يقينيات مى‌خواندند صفر است- ولى از باب سالبه بانتفاء موضوع- يعنى اساسا آنچه در اين باره گفته شده است علم نيست- فقط لفاظى است زيرا حصول علم شرايطى دارد- كه در فلسفه اولى موجود نيست- .

ب رياضيات كانت رياضيات را يقينى مى‌داند- و سر يقينى بودن آنها را اينطور بيان مى‌كند- كه موضوعات رياضى صرفا مخلوق عقل و ذهن انسان است- بر خلاف موضوعات طبيعى يا موضوعاتى كه- فلسفه اولى مدعى حل مسائل مربوط به آنها است- مثلا ذهن امورى از قبيل دائره و مثلث و مربع- و غيرها فرض مى‌كند و براى آنها خاصيتها تشخيص مى‌دهد- و چون اين موضوعات صرفا مخلوق خود عقل است- هر حكمى كه در باره آنها بكند- قهرا راست و يقينى خواهد بود- .

كانت منشا پيدايش مفاهيم رياضى را فطرت مى‌داند- و بر خلاف نظريه فلاسفه حسى- كه براى مفاهيم رياضى نيز منشا حسى قائلند- براى آنها منشاى از حس و تجربه قائل نيست- .

نظريه كانت در باب رياضيات شامل دو جهت است- نخست اينكه كميات كه موضوعات رياضيات هستند- وجود خارجى ندارند و تنها وجودشان در ذهن است- دوم اينكه مفاهيم رياضى- بلا واسطه از قوه عاقله ناشى مى‌شود- و هيچ استنادى باحساس ندارد- .

دانشمندان بهر دو قسمت از نظريه كانت - اعتراض كرده‌اند و چنانكه