فرهنگ قرآن - امامی، عبد‌النبی - مکتبة مدرسة الفقاهة

اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبد‌النبی الجزء : 1 صفحة : 400

فرهنگ قرآن، اخلاق حمیده ج‌1 439
بُنْیانَهُ عَلی شَفا جُرُفٍ هارٍ فَانْهارَ بِهِ فِی نارِ جَهَنَّمَ وَ اللَّهُ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ»، و تفسیر تقوا، ترک نمودن آنچه است که برای تحصیلش عذابی نیست، به علت دوری نمودن از آنچه برایش عذاب هست. [1]
در معنای تقوا؛ راغب در مفردات گفته است: وقایه، حفظ چیز است از آنچه آن را اذیت کند و بدان ضرر رساند. تقوا، قرار دادن نفس است در وقایه از آنچه می‌ترسد. این، معنای حقیقی است. سپس گاهی خوف تقوا نامیده شده و تقوا به خوف؛ بر حسب نامگذاری مقتضای شی‌ء به نام مقتضیش، و مقتضی شی‌ء به نام مقتضایش، و در تعاریف شرع، تقوا محافظت نفس از گناه است، و آن، با ترک نمودن چیزی است که دستور به احتراز از آن داده شده و تمامیت آن، به ترک بعضی از مباحات است بنابر آنچه روایت است که: «الحلا بیّن، و الحرام بیّن، و من رتع حول الحمی، فحقیق ان یقع فیه.» [2]
فخر الدین در مجمع البحرین گفته است: تقوا در کتاب عزیز، برای دو معنای خشیت و هیبت آمده، و در آیه شریفه: «وَ إِیَّایَ فَاتَّقُونِ»، به معنای طاعت و عبادت است، و در آیه دیگر: «اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ»، به معنای تنزیه و پاکی دل‌ها از گناهان است و این معنا، به جز آن دوتای اوّلی، حقیقت معنا در تقواست. [3]
در مقدمه مرآة الانوار و مشکوة الاسرار آورده است: گفته‌اند که تقوا در قرآن عزیز بر سه معناست؛ یکی به معنای خشیت و هیبت که از آن قبیل است آیه: «اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ.» دوم به معنای طاعت و عبادت، و سوم به معنای تنزیه و پاکی دل از گناهان، و سپس گفته‌اند که این معنای حقیقی تقواست به‌جز دوتای اوّلی.
به‌طور کلی، گزیده معنای تقوا، اتقاء و مشتقات آن، به محافظت از بدی و نگهداشتن نفس از افتادن در آن برمی‌گردد، و بدین معنا، تقیّه نیز است؛ چرا که تقیّه به معنای پوشاندن حق و اظهار غیر آن است برای مصون ماندن از اذیّت و بدی، و متّقی،

[1]. نور الثقلین، ج 2، ص 268، حدیث 350.
[2]. مفردات، ص 568.
[3]. مجمع البحرین، ص 91.

اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبد‌النبی الجزء : 1 صفحة : 400

صيغة PDF

شهادة

الفهرست