responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبد‌النبی    الجزء : 1  صفحة : 178

4. اعتدال در تفاسیر روایی‌

سید هاشم بحرانی در تفسیر برهان، فی قوله: «فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً»، فرموده:
محمّد بن یعقوب با اسنادش از نوح بن شعیب و محمّد بن حسن نقل کند که ابن ابی عوجاء از هشام بن حکم سؤال کرد: آیا خدای متعال احکم الحاکمین نیست؟ هشام گفت: بلی، او احکم الحاکمین است. پس از آن، از او درباره آیه: «فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً»، پرسید که آیا این فرض نیست؟ هشام گفت:
بلی. ابن ابی عوجاء گفت: پس سخن خدای عزّ و جلّ: «وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَمِیلُوا کُلَّ الْمَیْلِ»، چیست؟؛ یعنی حکیم این‌گونه سخن می‌گوید؟! هشام پاسخی نداشت، و لذا راهی مدینه شد و قصّه را برای ابی عبد اللّه، امام صادق علیه السّلام، بیان کرد و آن حضرت در جواب فرمود: «امّا قوله عزّ و جلّ:" فَانْکِحُوا ما طابَ لَکُمْ مِنَ النِّساءِ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً"؛ یعنی بالنفقه، و اما قوله:" وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَمِیلُوا کُلَّ الْمَیْلِ فَتَذَرُوها کَالْمُعَلَّقَةِ"؛ یعنی فی المودة.» هشام می‌گوید:
هنگامی که به پاسخ دادن با این جواب اقدام نمودم و آن را به ابن ابی عوجاء خبر دادم، او گفت: و اللّه، این پاسخ از خود تو نیست!» [1]
باز بحرانی در تفسیر برهان فرموده: علی بن ابراهیم در تفسیرش آورده که مردی از زنادقه از ابا جعفر احول، درباره فرق بین دو آیه پرسید: «" فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَواحِدَةً"، ثم قال:" وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَیْنَ النِّساءِ وَ لَوْ حَرَصْتُمْ"، و بین القولین فرق؟»
او گفت: پاسخی برای آن نداشتم تا این‌که در مدینه به خدمت ابی عبد اللّه، امام صادق علیه السّلام، رسیدم و درباره آن سؤال نمودم. آن بزرگوار فرمود: «اما قوله: «" فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا"، فانه عنی فی النفقه، و اما قوله:" وَ لَنْ تَسْتَطِیعُوا أَنْ تَعْدِلُوا"، فانه عنی فی المودة، فانه لا یقدر احد ان یعدل بین المراتین فی المودة.» ابا جعفر احول گوید: (پس از شنیدن پاسخ) به سوی آن مرد (زندیق) مراجعت کرده و آن را به او خبر دادم. او گفت: مطلبی را که بیان کردی، از حجاز است. [2]



[1]. نور الثقلین، ج 1، ص 439، حدیث 36 و ص 558، حدیث 601- برهان، ص 209.
[2]. مجمع البیان، ذیل آیه 129 سوره نساء- برهان، ص 209.
اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبد‌النبی    الجزء : 1  صفحة : 178
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست