و دانه‌ها ممكن است در اين جهان چندين مرتبه خاك شوند و باز بصورت نخست برگردند، فى المثل ميوه‌هاى يك درخت جنگلى پس از رسيدن از شاخه جدا مى‌شوند، و به روى خاك مى‌ريزند، سپس مى‌پوسند و تجزيه مى‌شوند و به صورت ماده غذايى مؤثرى، از طريق ريشه‌هاى درخت مجدداً جذب مى‌شوند، و مسير سابق را طى كرده و باز بصورت ميوه‌اى ظاهر مى‌شوند- اين در حقيقت يك نوع زندگى پس از مرگ و نمونه كوچكى از معاد است در حالى كه مى‌دانيم ميوه‌ها و دانه‌ها داراى روح نيستند-.

بنابراين اثبات معاد الزاماً متكى به مسئله اثبات روح نيست- هر چند استقلال روح با دلايلى كه ذكر شد قطعى است-.

جالب توجه اينكه در آيات قرآن نيز در بحثهاى مربوط به معاد روى مسئله روح و بقاى آن كمتر تكيه شده است و علت آن ظاهراً همين است كه ما بدون اثبات بقاى روح نيز مى‌توانيم معاد را اثبات كنيم.

بقاى روح در قرآن‌

اشتباه نشود نمى‌خواهيم بگوئيم كه قرآن از مسئله روح و بقاى آن سخن به ميان نياورده است بلكه مى‌خواهيم بگوئيم اثبات معاد را متكى به آن نكرده است.

در قرآن آيات متعددى وجود دارد كه صريحاً و يا بطور اشاره حكايت از بقاى روح و استقلال آن و فانى نشدن آن به فناى بدن مى‌كند.

از جمله: در سوره آل عمران آيه 169 و 170 درباره شهيدان راه خدا چنين‌