كه او را قاتل كندى بدانيم) و تفنگ دوربين‌دار او، فرقى دانست.

آيا كسى به خود اجازه مى ‌دهد تا يك تفنگ را محاكمه يا مجازات كند؟! لابد خواهيد گفت بين قاتل و تفنگ او فرق هست يكى عقل دارد و مى ‌فهمد چه مى ‌كند و آن يكى هيچ نمى ‌فهمد. اما به راستى اگر انسان در اراده خود آزاد نباشد پس عقل داشتن او چه فايده‌اى دارد؟

ما با عقل خود چيزهاى بسيارى را درك مى ‌كنيم، اما اگر نتوانيم با آزادى و اختيار خود كارى كنيم، آن عقل و درك چه فايده‌اى خواهد داشت؟

3- در نظر بگيريد يك طرفدار نظريه‌ «جبر» قاضى باشد. وقتى او از متهم خود بپرسد: چرا به فلان كارِ خلافِ قانون دست زدى؟ و متهم جواب دهد: «چرا» ندارد. يك سلسله عوامل داخلى و خارجى بدون اين كه اختيارى داشته باشم باعث اين عمل خلاف قانون شده است. آيا در اين صورت قاضى جبرى مسلك، قانع مى ‌شود و متهم را تبرئه مى ‌كند؟

4- اگر شهردارى در عمل نظافت يك كوچه يا خيابان كوتاهى كند و در آن محل يك جبرى مسلك، زندگى كند، وقتى كه اهالى به اين عمل شهردار اعتراض مى ‌كنند، آن فرد جبرى مسلك هم ساكت مى ‌ماند؟ آيا او اين عذر شهردار را كه در عمل خود بى‌اختيار است قبول خواهد كرد؟

5- هر شاگردى كه وظايف درسى خود را درست انجام دهد، مستحق آن است كه از او تقدير شود و مسلم است معلم نيز با تشويق و نمره‌هاى خوب به او پاداش مى ‌دهد. اما اگر شاگرد تنبلى كند و به درس و مدرسه بى‌اعتنا باشد، نتيجه كار او جز ملامت و سرزنش چيز