احاديث نزديك به اين مضمون دارد كه اگر دنيا به‌اندازه بال مگسى ارزش داشت خداوند به كافر شربتى از آن نمى‌داد.

اين دنيا دار امتحان است. نه داشتن دنيا دليل بر شخصيّت است و نه گرفتنش دليل بر بى‌شخصيّتى. امّا آخرت چون ارزش دارد تنها به دوستانش مى‌دهد.

مضمون اين جمله هم كه در آيات قرآن آمده اين است كه اگر ديديد اشخاص از نظر دنيايى متمّكن‌اند، اين تمّكن خودش مايه عذاب است: « «انَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُعَذّبَهُمْ بِهَا»؛ (اين براى آنها نعمت نيست، بلكه) مى‌خواهد آنان را به‌وسيله آن در زندگى دنيا عذاب كند». [1] و اگر روزى هم خداوند دنيا را از تو گرفت نگو من رانده درگاه الهى‌ام، نه از اقبال دنيا شاد باش و نه از ادبار و رويگردانى آن اندوهگين.

اگر با اين ديد به دنيا بنگريم دنيا در نظر ما بسيار پايين مى‌آيد و ديگر براى چيزى كه ارزش ندارد اين‌همه گريبان چاك نمى‌كنيم، بلكه انسان محكم به ايمانش مى‌چسبد و آن را در راه دنيا قربانى نمى‌كند.

4.

«انَّ لِلدُّنيا ابناءً

..».: دنيا و آخرت هر كدام فرزندانى دارند. برخى فرزندان آخرتند و برخى فرزندان دنيا. تعبير بسيار جالبى است، چون فرزند به سبب وراثت صفات پدر را داراست. قانون وراثت علاوه بر جنبه تشريعى، از نظر تكوينى بر فرزند حاكم است؛ فرزند صفات و ويژگى‌هاى پدر را به ارث مى‌بَرد.

دنيا ظاهر و باطنى دارد، آنها نيز چنين‌اند. دنيا ناگهان در صبح و شام واژگون مى‌شود، آنها نيز چنين‌اند. دنيا توخالى، خراب و متغيّر است، آنان نيز توخالى، فاسد و خرابند. امروز دوست هستند و فردا دشمن، روزى براى انسان يقه چاك مى‌كنند و روز ديگر بر قبر انسان لگد مى‌كوبند، ولى فرزندان آخرت هر كدام از ديگرى بهترند. اهل وفا و استقامت و صفا هستند. ظاهر و باطنشان يكى است.

[1]. سوره توبه، آيه 85.