طبق اين فرضيّه، سدّى كه ذوالقرنين ساخته همان سدّ معروف «مأرب» است.

سومين نظريّه، كه ضمناً جديدترين آنها محسوب مى‌شود، همان است كه دانشمند معروف اسلامى «ابوالكلام آزاد» كه روزى وزير فرهنگ كشور «هند» بود، در كتاب محقّقانه‌اى كه در اين زمينه نگاشته، آورده است. [1]

طبق اين نظريّه، ذوالقرنين همان «كوروش كبير» پادشاه هخامنشى است.

از آنجا كه نظريّه اوّل و دوم، تقريباً هيچ مدرك قابل ملاحظه تاريخى ندارد، و از آن گذشته، نه اسكندر مقدونى داراى صفاتى است كه قرآن براى ذوالقرنين، شمرده، و نه هيچ يك از پادشاهان يمن.

به علاوه «اسكندر مقدونى» سدّ معروفى نساخته، امّا «سدّ مأرب» در «يمن» سدّى است كه با هيچ يك از صفاتى كه قرآن براى سدّ ذوالقرنين ذكر كرده است، تطبيق نمى‌كند، زيرا سدّ ذوالقرنين طبق گفته قرآن از آهن و مس ساخته شده بود، و براى جلوگيرى از هجوم اقوام وحشى بوده، در حالى كه سدّ مأرب از مصالح معمولى، و به منظور جمع‌آورى آب، و جلوگيرى از طغيان سيلاب‌ها ساخته شده بود، كه شرح آن را قرآن در سوره «سبأ» بيان كرده است.

به همين دليل، بحث را بيشتر روى نظريّه سوم متمركز مى‌كنيم، و در اينجا لازم است به چند نكته دقيقاً توجّه شود:

الف) نخستين مطلبى كه در اينجا جلب توجّه مى‌كند، اين است: چرا ذوالقرنين (صاحب دو قرن) به اين نام ناميده شده است؟

بعضى معتقدند: اين نام‌گذارى به خاطر آن است كه: او به شرق و غرب عالم‌

[1]. اين كتاب به فارسى ترجمه شده و به نام «ذو القرنين يا كوروش كبير» انتشار يافته، و بسيارى از مفسّران و مورّخان معاصر، اين نظريّه را با لحن موافق در كتاب‌هاى خود مشروحاً آورده‌اند.