گرسنگى مى‌ميرند، گاهى از غنى‌ترين مناطق جهان است، ولى عوامل ويرانگرى كه در بالا به آن اشاره شد، آنها را به اين روز سياه نشانده است.

اين بحث فشرده را با سخنى از على (عليه السلام) به پايان مى‌رسانيم فرمود

: «انْظُر الَى النَّملَةِ فِى صِغَرِ جُثَّتِها وَلَطافَةِ هِيئَتِها لا تَكادُ تَنالُ بِلَحْظِ البَصَرِ وَلا بِمُسْتَدْرَكِ الفِكْرِ كَيْفَ دَبَّتْ عَلى ارْضِها وَصُبَّتْ عَلى رِزْقِها تَنْقُلُ الحَبَّة الى جُحْرِها وَتَعُدُّها فِى مُسْتَقَرَّها تَجْمَعِ فى حَرَّها لِبَردِها وَفى وِرْدِها لِصَدْرِها مَكْفُولَةٌ بِرِزْقِها مَرْزُوقَةٌ بِوِفْقِها لا يَغْفلُها المَنّانُ وَلا يَحْرُمُها الدَّيّانُ وَلَوْ فِى الصفا اليابِسِ وَالْحَجَرِ الجامِسِ» [1]

: «نگاه كنيد به مورچه با كوچكى جثه و نازكى اندامش كه به نگاه با گوشه چشم ديده نمى‌شود، يعنى وقتى دقيق نظر كنيم آن را مى‌بينيم. و به انديشه درك نمى‌گردد، چگونه مسير خود را مى‌پيمايد و براى به دست آوردن روزى‌اش مى‌شتابد، دانه را به لانه‌اش انتقال مى‌دهد، و آن را در انبارش (براى روز سختى) آماده مى‌گذارد و در تابستان براى زمستان و هنگام آمدن (روزهاى گرم) براى وقت بازگشتن (روزهاى سرد) دانه‌ها را گرد مى‌آورد، خداوند ضامن روزى‌اش بوده، مناسب حال راه روزى‌اش را گشاد، پروردگار- بسيار نعمت دهنده- از آن غافل نيست و خداوند جزادهنده، آن را محروم و بى‌بهره نمى‌گرداند و اگرچه در سنگ خشك (كه چيزى از آن نمى‌رويد) و سنگ سخت (كه از جايى به جايى حركت داده نمى‌شود) باشد».

گستردگى و تنگى رزق‌

در آيات فوق آمده بود كه خداوند روزى را براى هر كس بخواهد گسترده و

[1]. نهج‌البلاغه، خطبه 227 فيض‌الاسلام و 185 صبحى صالح.