كه علما مشى علمى ثابت و آرامى داشته باشند. در واقع، در گذشته، فرهنگ ساكن، آرام و كم حركت بود و به كندى تغيير و تبادل فرهنگى رخ مى داد. اين موضوع داراى نفع و ضررهايى بود: از جمله منافع آن، اين بود كه مسلمانان كمتر دين و آيين خود را از دست مى دادند. و ازجمله ضررهاى آن، اين بود كه كفار كمتر مسلمان مى شدند ولى در مجموع، چندان خطرى مسلمانان را تهديد نمى كرد، بر خلاف امروز كه براحتى دين آنها از بين مى رود و اين مصداق روشن روايت مذكور است.

بنابراين، باتوجه به سرعت تغيير مسايل فرهنگى، شيوه سابق متناسب با اين زمان نيست و روحانيت با آن شيوه نمى تواند نقش خود را به درستى در جامعه ايفا كند.

محور دروس آموزشى حوزه «فقه» و «اصول» است كه با همان شيوه صد سال پيش در حوزه هاى علميه تدريس و تدرّس مى شود. بديهى است كه دستاورد آن نيز متناسب با يك قرن پيش است. اگر بخواهيم متناسب با زمان و با شتاب آن حركت كنيم بايد در برنامه هاى درسى حوزه تجديد نظر نماييم و راههاى نزديكتر و بهترى براى تحصيل بيابيم.

نيروهايى كه امروز براى تحصيل علوم دينى صرف مى شود و زمان زيادى را به خود اختصاص مى دهد با دستاورد اين تلاشها تناسبى ندارد. بسيارى از حوزويان با وجود آنكه بيش از سى، چهل سال در برخى رشته هاى تخصصى حوزه، مانند فقه و اصول زحمت مى كشند، ولى در همان بخش نيز قادر به پاسخگويى به نيازهاى جامعه نيستند. چه بسا، اگر برنامه صحيحى براى آموزش در حوزه وجود داشته باشد با صرف وقتى كمتر بتوان دستاوردهاى بهترى بدست آورد.

همه درك مى كنند كه روحانيت بايد متحول و متكامل گردد، حتى اگر