نيست كه بتواند تمام نيازهاى تبليغى را در داخل و خارج از كشور تأمين كند. به صراحت مى توان گفت كه حوزه علميّه اين توانايى را ندارد.

پيش از انقلاب، رژيم گذشته اجازه كارهاى مثبت به روحانيت نمى داد. پس از انقلاب نيز وضعيت خاص انقلاب و گرفتاريهاى اجتماعى ديگر موجب شد كه روحانيت به كارهاى اجرايى، قضايى، قانون گذارى و كارهاى ديگر بپردازند. به جاى آن كه حوزه علميّه، با استفاده از امكانات پس از انقلاب، رشد كند و خود را با اوضاع زمان وفق دهد، متأسفانه چنين نشده است، چون استادان و افراد برجسته حوزه، به دليل ضرورتهاى زمان، مجبور شدند كه از حوزه خارج شوند و به كارهاى ديگرى بپردازند. البته علماى زمان حال نيز بزرگترين بار مسؤوليت را بر عهده دارند ولى متأسفانه امكانات حوزه علميّه بقدرى نيست كه پاسخگوى همه نيازها باشد.

به هر حال، اين توقع نيز بجا نيست كه تمام امور مربوط به اسلام را به روحانيت واگذار كنيم. مردم و ارگانهاى ديگر مانند دانشگاههاى كشور نيز بايد عهده دار وظايف فرهنگىـ دينى شوند.

بـ حوزه و كاستي ها

آنچه در اينجا، به عنوان كاستيهاى حوزه، مطرح مى شود اساساً به دليل وجود مشكل در دو قسمت است:

1ـ سازمان و برنامه

2ـ نيروهاى انسانى كارآمد

حوزه در اين دو زمينه كمبودهاى بسيارى دارد كه برخى از آنها را مورد توجه قرار خواهيم داد تا صاحب نظران و دست اندركاران دلسوز به