همچنين بسياري از روايات، عالمان دين را وارثان پيامبران ميخوانند. روزي پيامبر اكرم چنين دعا كردند: اللّهم ارحم خلفائي؛ «خداوندا بر جانشينان من رحمت آور» و اين دعا را سه بار تكرار فرمودند. از ايشان سؤال شد كه مراد شما از جانشينانتان چه كساني هستند. ايشان پاسخ دادند: الذين يأتون بَعدي، يروونَ حديثي و سنّتي ... ثم يعلّمونها اُمَّتي؛[1] «كساني كه پس از من ميآيند، حديث و سنّت مرا روايت ميكنند و آنها را به امّت من ميآموزند».
عالمان دين سنگربانان قلبهاي شيعيان در برابر شياطيناند. امام صادق(عليه السلام) فرمودهاند: علماءُ شيعتنا مُرابطونَ بالثغر الذّي يلي ابليس و عفاريته، يمنعونهم عن الخروج علي ضعفاء شيعتنا، و أن يتسلّط عليهم إبليس و شيعته النواصب...؛[2] «عالمانِ شيعيانِ ما پاسداران مرزهاي همجوار ابليس و عفريتهاي اويند [و] آنان را از يورش بردن بر شيعيانِ ضعيفِ ما باز ميدارند، و نيز از اينكه ابليس و يارانِ كينهتوزش بر ايشان چيره شوند ...».
بنابراين جايگاه و نقش عالمان ديني بسيار رفيع و دقيق است، و بر همة كساني كه استعداد و توانايي فراگيري علوم ديني را دارند لازم است كه در صورت نيازِ جامعه در اين عرصه قدم بگذارند و در امر ياريِ دين همت گمارند. بايد توجه داشت كه ميتوان تمام نيازهاي جامعه را از طريق واردات و به خدمت گرفتن نيروهاي خارجي و... برآورده كرد؛ اما امر شناخت دين و استخراج احكام و قوانين اسلام و تعليم و تبليغ آن در سراسر جهان، تنها به كوشش دانشپژوهان و عالمان دين ميسور ميگردد.
گريز از عالمان دين در عصر غيبت
آفات و آسيبهاي بسياري جوامع آخرالزمان را تهديد ميكنند. يكي از آفتهايي
[1] شيخ حرّ عاملي، وسائل الشيعه، ج 27، ص 91. [2] محمّدباقر مجلسي، بحارالانوار، ج 2، ص 5 (ترجمة حديث از نگارنده است).