پيامبر(صلى الله عليه وآله) عدّه‌اي را مأمور كرد كه جايگاهي را براي سخنرانيِ بزرگي آماده سازند و پس از ساعتي، هنگام ظهر نماز جماعت برقرار شد و پس از آن حضرت برخاست و بر فراز منبري كه برپا ساخته بودند ايستاد و سخنراني كرد. حضرت رسول(صلى الله عليه وآله) در اين سخنراني تاريخي[1] ابتدا خداوند را حمد و ثنا گفت، و بعد به بندگي وخضوع خود در مقابل پروردگار شهادت داد. سپس فرمود فرمان قاطعي از جانب خداوند دربارة علي(عليه السلام) رسيده كه اگر آن را به انجام نرساند رسالت خود را به جاي نياورده است. ايشان در ادامه به صراحت مسئله امامت و ولايت علي(عليه السلام)  را گرفت و او را از زمين بلند كرد و به روشني فرمود: من كنت مولاه فهذا عليٌ مولاه. سپس او و پيروانش را دعا فرمود و دشمنانش را نفرين كرد و پس از پايان سخنراني، مردم نزد پيامبر و علي(عليه السلام) روي آوردند و به آنان تبريك و تهنيت گفتند و با ايشان بيعت كردند.

با اين وصف، و با نظر به آنچه در منابع معتبر روايي و تاريخي دربارة واقعة غدير آمده است، معقول نيست كه پيام غدير، تنها دعوت مردم به دوستي علي(عليه السلام) باشد، و اين نوع ستيزه‌جويي با حق، فتنه‌اي است كه خودِ پيامبر(صلى الله عليه وآله) در همان روز از آن خبر داد و مردم را از گرفتار شدن در دام آن بر حذر داشت.

عالمان شيعه و آرمان غدير

اهميت واقعة غدير و موضوع جانشيني امير مؤمنان علي(عليه السلام) پس از رسول اكرم(صلى الله عليه وآله) چنان والاست كه بسياري از انديشمندان شيعه تمام عمر خويش را صرف پرداختن به جنبه‌هاي گوناگون آن كرده‌اند.

ميرحامد حسين(متوفاي 1306 ه‍ . ق.) از جمله بزرگانِ فرهيخته‌اي است كه