جلسه پنجم

آزادى در اسلام (1)

1. مرورى بر مطالب پيشين

بعد از بيان جايگاه سياست در اسلام و اين كه مباحث حكومتى و سياسى بخشى از معارف اسلام را تشكيل مى‌دهد، اشاره‌اى داشتيم به اين كه كسانى براى مشوّش ساختن اذهان و ايجاد انحراف در جامعه و خدشه در حكومت دينى شبهاتى وارد ساخته‌اند، يكى از شبهات اين بود كه قلمرو دين از قلمرو دنيا جداست و دين دخالتى در مسائل دنيايى ندارد و اساسا شأن دين دخالت در مسائل دنيايى نيست؛ رسالت دين تنها پرداختن به مسائل مربوط به آخرت، معنويّات و تنظيم ارتباط با خداست. در يك كلام، ما بايد حداقل انتظار را از دين داشته باشيم. در جلسه قبل به پاسخ اين شبهه پرداختيم و مغالطه‌اى را كه در بحث انتظار ما از دين رخ داده بود ـ كه انتظار ما از دين بايد حداكثر باشد يا حداقل ـ روشن كرديم.

    حاصل پاسخ اين است كه حوزه زندگى انسان و واقعيّت‌هاى خارجى مربوط به آن، دو رويه دارند: رويه اول روابط علّى و معلولى و سببى و مسبّبى است، چنانكه اين روابط بين پديده‌ها نيز وجود دارد؛ مثل اين كه چه عناصرى بايد با هم تركيب شوند تا فلان پديده شيميايى به وجود آيد و در چه شرايطى موجود زنده رشد مى‌كند. اين كه انسان به عنوان موجودى زنده چگونه زندگى كند و چگونه سلامتى خويش را حفظ كند و وقتى بيمار شد از چه راهى به مداواى خويش بپردازد. رويه ديگرِ واقعيّت‌هاى اين جهانى ارتباطى است كه با روح انسان و كمالات معنوى و مسائل ارزشى دارند:

2. حوزه‌هاى اختصاصى علم و دين

اين كه الكل چگونه و از چه موادى ساخته مى‌شود و چند نوع الكل داريم، بحث علمى است و كار دين بررسى اين گونه مسائل نيست، كار دين اين است كه بيان كند الكل را بايد نوشيد يا نه،