4. جامعيّت اسلام و جايگاه حاكم اسلامى

علاوه بر تصريح قرآن به مسائل كلان سياسى، آيين كشوردارى، وضع قوانين و تطبيق آنها بر موارد خاص و اجراى قوانين، گاه به مسائل فرعى و جزئى نيز تصريح دارد؛ مثل ذكر ماههاى سال:

«إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَاللَّهِ إِثْنَا عَشَرَ شَهْرا فِى كِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّموَاتِ وَ الاْءَرْضمِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ، ذلِكَ الدِّينُ القَيِّمُ ...»[1]

تعداد ماهها نزد خداوند در كتاب الهى، از آن روز كه آسمانها و زمين را آفريده،دوازده ماه است كه چهارماه از آنها ماههاى حرام است (و جنگ در آنها ممنوعمى‌باشد) اين آيين ثابت و پا برجا (ى الهى) است.

    در آيه فوق، تقسيمات دوازده‌گانه ماههاى سال به عنوان امرى تكوينى و ثابت و منطبق بر نظام آفرينش ذكر شده است و ذكر چنين امورى در دين، نشانه استوارى و درستى و استحكام دين تلقّى گرديده است. همچنين قرآن در باره مشاهده هلال ماه مى‌فرمايد:

«يَسْئَلُونَكَ عَنِ الاْءَهِلَّةِ قُلْ هِىَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ وَ الْحَجِّ ...»[2]

درباره هلالهاى ماه از تو سؤال مى‌كنند، بگو آنها بيان اوقات ( و تقويم طبيعى) براى(نظام زندگى) مردم و (تعيين وقت) حج است.

    به اين دليل كه احكام اجتماعى و عبادى منطبق بر نظام تكوينى است، علاوه بر بسيارى از احكام حقوقى، آغاز ماه رمضان و فرا رسيدن موسم حج و ساير احكام عبادى با مشاهده ماه در آسمان مرتبط گرديده است و اين از آنجا ناشى مى‌گردد كه اساسا قرآن دين را همسو و منطبق با فطرت و نظام آفرينش معرفى مى‌كند:

«فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفا فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتىِ فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لاَتَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ...»[3]

پس روى خود را دقيقا متوجه آيين پروردگار كن، اين فطرتى است كه خداوندانسانها را بر آن آفريده؛ دگرگونى در آفرينش الهى نيست.

وقتى قوانين الهى و دينى بر اساس فطرت الهى تنظيم گشت، ثابت و غيرقابل تغيير خواهد بود. البته بايد در نظر داشته باشيم كه احكام متغيرى نيز وجود دارد كه تابع شرايط خاص زمانى و مكانى است و تشخيص موضوع و اختيار جعل آنها برعهده حاكم شرعى نهاده شده كه