است مرعوب شده‌‌اند، به گونه‌‌اى كه ساير ديدگاه‌‌هاى آنان را نيز پذيرفته‌‌اند؛ مانند كسانى كه به نظريه يك ستاره سينما يا يك قهرمان ورزشى در باره مسايل سياسى استناد مى‌‌كنند، به خيال آن‌‌كه نظريات چنين فردى در زمينه مسايل سياسى نيز معتبر است. اين امر در مورد كسانى اتفاق مى‌‌افتد كه اعتماد به نفس و شخصيت قويّى ندارند. از اين رو مى‌‌توان اين عامل را عامل روانى در روى آوردن به نظريه تعدد قرائت‌‌ها به حساب آورد. در اين ميان برخى نيز انگيزه خيرخواهانه دارند و مى‌‌خواهند مردم به ويژه جوانان را به دين جذب كنند. آنان به اين منظور به طرح تعدد قرائات متون مى‌‌پردازند تا متون دينى با نظريات رايج علمى منافاتى پيدا نكند.

زمينه‌‌هاى رشد نظريه تعدد قرائت‌‌ها در فرهنگ ما

مسأله تعدد قرائت‌‌ها سوابقى فرهنگى در جامعه ما دارد و همين امر موجب رواج سريع آن در كشور ما گرديده است. در اين‌‌جا اين سوابق را مرور مى‌‌كنيم.

1. قرائات مختلف آيات قرآن

يكى از سوابق آشنايى ما با قرائت‌‌هاى مختلف «قرائت‌‌هاى مختلف قرآن» است. از صدر اسلام در باره برخى آيات قرآن، قرائت‌‌هاى مختلفى مطرح بوده و گاهى يك آيه به دو يا چند شكل خوانده مى‌‌شده است؛ مانند «مالك يوم الدين»[1] كه «مَلِك» نيز قرائت شده و مى‌‌شود. اين زمينه سبب مى‌‌شود كه تعدد قرائت «الفاظ» آيات به موارد ديگرى نيز تعميم داده شود؛ زيرا در برخى