إِلَيْكُمْ مِنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهاد فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتّى يَأْتِيَ اللّهُ بِأمْرِهِ؛1 اگر پدر، مادر، همسر، مال و اموال، كسب و كار و خانه هايتان را از خدا و جهاد در راه او دوست تر مىداريد، منتظر عذاب خدا باشيد. براى مسلمان، در مقابل خدا هيچ چيز ديگرى نبايد مطرح باشد. پدر، مادر، فرزند، همسر و يا هر كس ديگر وقتى كافر بود، دشمن خدا است و بايد با او مقابله كرد.
اما معاويه چنين ايمانى نداشت. كينه كشته شدن جد، دايى و برادرش در يك جنگ به دست على(عليه السلام) هيچ گاه از دل او بيرون نمىرفت. امثال او نيز كم نبودند؛ كسانى كه نزديكانشان به دست حضرت على(عليه السلام) كشته شده بودند. از اين رو اميرالمؤمنين(عليه السلام) خود مىفرمايد: أَلا اِنَّها اِحَنٌ بَدْرِيَّةٌ وَ ضَغايِنُ اُحُدِيَّةٌ وَ اَحْقادٌ جاهِلِيَّةٌ؛2 آنچه باعث مىشود اينان با من بجنگند كينههاى بدر، خيبر، حنين، احد و كينههاى جاهلى است كه در دلهاى آنها است. در دعاى ندبه نيز مىخوانيم: اَحْقادَاً بَدْرِيَّةً وَ خَيبَرِيَّةً وَ حُنَيْنِيَّةً وَ غَيْرَهُنَّ فَاَضَبَّتْ عَلى عَداوَتِهِ وَ اَكَبَّتْ عَلى مُنابَذَتِهِ. گرچه هر كدام از اين كينهها در دل يك نفر بود، اما آنان در مجموع دست به دست هم دادند و تصميم گرفتند كه مانع حكومت حضرت على(عليه السلام) شوند.
ملاك حب و بغض در اسلام
نكتهاى كه مناسب است در اين جا به آن اشاره كنيم اين است كه مسلمان واقعى بايد ملاك دوستى و دشمنى هايش فقط خدا، دين و ايمان باشد. بر
[1] توبه (9)، 24. [2]بحارالانوار، ج 32، باب 12، روايت 472.