دريافت مى‌كنند، از دوچندان بودن كيفر هر دو گروه حكايت مى‌كند: «لِكُلّ ضِعْفٌ وَلكِنْ لا تَعْلَمُون».[1]

چرا دو برابر؟

شايد بهترين وجهى كه مفسران در بيان وجه دو برابر بودن عذاب هر دو گروه ذكر فرموده‌اند‌؛ اين باشد: علاوه بر پيمودن راه كفر و عصيان كه گناه مشترك مستكبران و مستضعفان است، گناه اختصاصى دسته اول، تلاش براى گمراه كردن و ايجاد زمينه غفلت از ياد خدا در جامعه است، و گناه اختصاصى دسته دوّم، حالت تسليم و انقياد، و گرم كردن بازار متكبران است‌؛ چرا كه اگر اينان زير بار زور نمى‌رفتند و ظلم‌ستيزى پيشه خود مى‌كردند، قهراً بزرگان خيالى به قدرتى شيطانى دست نمى‌يافتند و جُرم «اغواگرى»شان استمرار نمى‌يافت‌؛ از اين رو همان گونه كه عده‌اى بازخواست مى‌شوند كه چرا ستم كرديد، دسته ديگر مخاطب اين پرسش هستند كه چرا با ظلم‌پذيرى، بازار ستمگران را رونق بخشيديد؟

سخنى با فرودستان

امام(عليه السلام) به خصوص به ضعفا خطاب كرده و از پيروى قدرتمندان بر حذرشان داشته‌اند و با اين رهنمود كه فردا عذر «ضعف و ناچارى از پيروى» پذيرفته نخواهد بود، آنان را به حفظ هويت و عزّت در پناه اطاعت از خداى تعالى امر فرمودند. و در حقيقت لباس كهنه و خانه خشتى و نداشتن امكانات رفاهى آن چنانى را عذرى مقبول براى گردن نهادن به خواست‌هاى نامشروع گردن‌فرازان نشناختند. اصولا عزت نفس و حفظ