اين سخن نورانى امام(عليه السلام)، بيان‌كننده حقيقت والايى است كه در كلام وحى نيز، بر آن بارها تأكيد شده‌؛ از آن جمله:

كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَكُمْ وَعَسى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَعَسى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئاً وَهُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَاللهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ‌؛[1] جنگ بر شما در حالى واجب شد كه خوشايندتان نبود و چه‌بسا چيزى را دوست نداشته باشيد، در حالى كه براى شما خوب باشد و (در مقابل) چه‌بسا چيزى را دوست بداريد و حال آنكه برايتان شرّ باشد. و خدا (خير و صلاح شما را) مى‌داند و (اما خودِ) شما از آن ناآگاه هستيد.

طبع راحت‌طلب انسان، از جبهه و جنگ و سلاح و كشمكش گريزان است‌؛ ولى در بعض شرايط سعادت دنيا و آخرت انسان، در گرو همين تحمل سختى‌ها و آوارگى‌ها و جان‌بازى‌ها و فداكارى‌هاست. همان گونه كه حضرت به امر حياتى «حج» اشاره فرمودند، و دست‌آورد ارزنده گذر از پيچ و خم دشوار آن را تقويت روح عبادت، و تمرينى زيبا براى تسليم محض در برابر خالق بى‌نيازى دانستند كه خير و سعادت بندگان را نيك مى‌شناسد و انقياد كامل را تنها راه ترقى‌شان مقرر فرموده است.

بيمارى‌هاى اخلاقى و ريشه‌ها

فَاللهَ اللهَ فِي عَاجِلِ الْبَغْيِ وَآجِلِ[2] وَخَامَةِ الظُّلْمِ وَسُوءِ عَاقِبَةِ الْكِبْرِ