روزه بر سلامت جسم و روح) دست يافت‌؛ ولى اولا اين موارد در مقايسه با مجموعه دستورات دين، بسيار اندك است‌؛ ثانياً همان گونه كه گفته شد، ارزش عبادت، به تسليم محض است‌؛ وگرنه پس از آگاهى از مصالح و آثار بى شمار فرمان و قرار گرفتن تحت تأثير جاذبه‌هاى فراوان مادى آن، انجام دادن دستورات چندان هنرى نيست.

حج، در هم شكننده روح تكبر

آنچه حضرت مولى‌المتقين(عليه السلام) از آغاز تا انجام خطبه بر آن تأكيد فراوان دارند، هشدار رسا و واضح در مورد خطر «تكبر و خود بزرگ‌بينى» است، و از جمله اسرار مهم اعمال حج، در هم شكستن اين خصلت خطرناك از راه تقويت روح بندگى در برابر حضرت حق جلّ و علا است‌؛ چرا كه همين ويژگى شُوم بود كه ابليس را با آن سابقه طولانى به چنان بدبختى غير قابل تصورى دچار كرد.

انسان بايد بداند براى «عبادت» خلق شده،[1] و مصلحت دنيا و آخرت او قطعاً در پيمودن همين راه نورانى است. لازمه رسيدن به اين قله افتخار، انجام دادن دقيق امور عبادى و پرهيز از هر گونه اعتراض و گردن فرازى است. «انانيت» با «عبوديت» سازگار نيست، و اينكه جهانِ امروز، در مخالفت و كارشكنى عليه كشور ما اين قدر جدّى است، براى همين بوى خوش بندگى است كه مشام جان را نوازش مى‌دهد و مردم از اينكه در مسير «بنده خدا بودن» ‌ـ اين اكسير عزّت و عظمت دنيا و آخرت‌ـ حركت كنند و در پى اجراى احكام حيات‌بخش اسلام برآيند، لذت مى‌برند.