است و مى‌توانيد آنها را ببينيد و از سرنوشت ايشان درس عبرت بگيريد و در راهى كه آنان قدم گذاشتند قدم مگذاريد.

يكى ديگر از موارد استعمال كلمه «امام» در قرآن كه به صورت جمع (ائمه) آمده، آيه‌اى است كه بين ما بسيار معروف و مشهور است:

وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الأَْرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوارِثِين؛[1] و ما مى خواستيم تا بر كسانى كه در زمين تضعيف گرديده اند منت گذاريم و آنان را پيشوايان [مردم] قرار دهيم و ايشان را وارث [زمين]گردانيم.

البته برحسب آنچه در روايات آمده، مصداق اتمّ و تحقق عينى و كامل اين آيه حضرت ولىّ عصر(عليه السلام) و حكومت جهانى آن حضرت است، اما ظاهر آيه كلى و عام است و اختصاصى به اين مورد ندارد. از اين قبيل آيات در قرآن كريم فراوان داريم كه مفهوم و مفاد ظاهرى آنها عام و كلى است، اما به عنوان معناى «بطن» يا «تأويل» آيه، بر مصداق كامل و تام آن تطبيق شده است. براى مثال، نمونه‌اى ديگر از اين قبيل آيات، آيه معروف «ولايت» است:

إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَهُمْ راكِعُون؛[2] ولىّ شما، تنها خدا و پيامبر او است و كسانى كه ايمان آورده اند: همان كسانى كه نماز برپا مى دارند و در حال ركوع زكات مى دهند.

در روايات ما اين آيه به وجود مقدس اميرالمؤمنين(عليه السلام) تفسير و تأويل شده، اما لفظ و مدلول آيه عام است و شامل ساير ائمه معصومين(عليهم السلام) نيز مى‌شود.

در هر صورت، منظور از ذكر موارد استعمال و معانى مختلف واژه «امام» اين است كه متوجه اين معنا باشيم كه وقتى عبادالرحمان دعا مى‌كنند كه «خدايا ما را امام متقين گردان» نبايد ذهن ما به سراغ اين معنا برود كه مقصود آنان اين است كه مى‌خواهند امام معصوم بشوند. همان‌گونه كه توضيح داديم، مقصود از «امام» در اين‌جا معنايى عام، و كسى است كه پيشاپيش گروهى از افراد قرار دارد، و شايد بهترين ترجمه آن در فارسى