در تفسير التبيان و در كنز العرفان و در بحار و در تفسير ابو الفتوح و غير اينها اين قضيه به يك مضمون آورده شده است و در اينجا ، به همان مناسبت فارسى بودن تفسير ابو الفتوح كه در مواقع ديگر هم رعايت مىگرديده ، و در اين اوراق كه پارسى است از آن نقل مىشده ، آن قضيه را كه سبب صدور اين حكم فقهى و منشاء نزول اين آيات شريفه شده از آنجا به عين عبارت نقل مىكنيم :
« . . گفتند سبب آن بود كه او زنى به جمال ، نيكو اندام ، بود يك روز نماز مىكرد شوهرش در او مىنگريد شهوت بر او غالب شد چون از نماز فارغ شد خواست تا با او خلوت كند منع كرد او را و ابن اوس مردى بود تيز و در او حدّتى بود زن را گفت : « أنت علىّ كظهر امّى » تو بر من چون پشت مادرى . آنگه پشيمان شد بر آن چه گفته بود . و ظهار و ايلاء از طلاق اهل جاهليت بودى . آنگه زن را گفت : گمان من چنان است كه تو بر من حرامى . گفت : برو از رسول صلَّى الله عليه و آله و سلَّم بپرس . گفت : شرم مىدارم كه اين از رسول صلَّى الله عليه و آله و سلَّم بپرسم . گفت : رها كن تا من بپرسم . گفت : برو و بپرس پس زن بيامد و رسول صلَّى الله عليه و آله و سلَّم در حجرهء عائشه بود و سر مىشست . زن بيامد و گفت :
يا رسول الله بفرماى دانستن كه شوهر من اوس بن صامت مرا به زنى گرفت و من جوان بودم و مرا مال بود و خويشان بودند اكنون چون مال من بخورد و جوانى به پيرى بدل شد و مرا خويشان نماندند ظهار كرد از من و اكنون پشيمان است هيچ تدبيرى باشد در اين كار ما را ؟ رسول صلَّى الله عليه و آله و سلَّم گفت : تو حرام شدى بر او . گفت : يا رسول الله به خدايى كه ترا به حق فرستاد كه او پدر فرزندان من است و دوستترين مردمان است بر من . رسول صلَّى الله عليه و آله و سلَّم گفت : اگر چنين است تو بر وى حرامى . گفت :
يا رسول الله به خدايى كه ترا به حق فرستاد ذكر طلاق نكرد . گفت : حرامى بر وى . او گفت :
اشكو إلى الله فاقتى و وحدتى » شكايت با خداى مىكنم حاجت و تنهايى خود را و طول