خير العمل » و قل . . » محقق پس از اين كه گفته است شيخ طوسى در كتاب « الاستبصار » آن را بر تقيه حمل كرده خود چنين اظهار عقيده نموده است « و لست ارى هذا التاويل شيئا فان فى جملهء الاذان « حىّ على خير العمل » و هو انفراد الاصحاب [1] فلو كان للتقية لما ذكره لكن الوجه ان يقال فيه روايتان عن اهل البيت اشهرهما تركه [2] ،

[1] - سيد مرتضى ، علم الهدى ، قدس سره ، در كتاب « الانتصار » كه در بارهء مسائل انفرادى شيعه نوشته ، در اوائل كتاب صلاة چنين افاد كرده است « از جمله چيزهايى كه اماميه به آن انفراد يافته گفتن « حى على خير العمل » بعد از « حى على الفلاح » مىباشد در اذان و اقامه . علت و دليل اين انفراد ، اجماع فرقه است بر آن » آنگاه گفته است : « و قد روت العامة ان ذلك كان يقال فى بعض ايام النبي ( ص ) و انما ادعى ان ذلك نسخ و رفع . و على من ادعى النسخ الدلالة » 2 - از آن چه در پاورقى پيشتر ، در بارهء « تثويب » نقل گرديد براى موضع گرفتن گفتن جمله « الصلاة خير من النوم » دو قول ديگر هم دانسته شد : 1 - قول منسوب به شافعى به اين مفاد « پس از دعوت به نماز و پيش از اذان دو بار گفته شود » .
[2] قول منقول از شيبانى به اين مفاد « بيان اذان و اقامه گفته مىشده » بنا بر اين وجهى بعيد و نامناسب نيست كه روايت بر يكى از دو وجه منقول ، حمل گردد و مفاد آن دلالت ارشادى بر اباحهء گفتن آن در يكى از دو موضع مذكور ؛ كه از متن اذان و اقامه خارج است ، باشد بهر جهت اين نكته را بايد متذكر بود كه قطع نظر از جنبه فقهى ، از لحاظ ذوقى و ادبى و جمله پردازى نيز ميان جملهء « حى على الفلاح » و جملهء « حى على خير العمل » كه بر معانى ذوقى و لطيف اشعار دارد و ميان جمله « الصلاة خير من النوم » كه جز مفهومى عاميانه و مبتذل و مطروق ندارد فرقى زياد است كه رديف شدن آنها با هم تا چه رسد به تبديل يكى از آنها به ديگرى ، بى تناسب و بر خلاف ذوق است ليكن آوردن آن پيش از اذان يا بعد از آن و پيش از اقامه ، بعنوان گفتهء شخصى ، نه بعنوان مستحب شرعى ؛ در خصوص نماز صبح شايد نامناسب نباشد .