مستقصى دادم - پس مبدئيّت و مصدريّت ذات مقدّسش در حجب اسمائيّه است ، و اسم در عين حال كه عين مسمّى است حجاب او نيز هست ، پس ، تجلَّى در عوالم غيب و شهادت به حسب اسماء و در حجاب آنها است ، و از اين جهت ذات مقدّس را در جلوهء اسماء و صفات تجلَّياتى است در حضرت علميّه كه تعيّنات آنها را اهل معرفت « اعيان ثابته » گويند . و بنابر اين ، هر تجلَّى اسمى را در حضرت علمى عين ثابتى لازم است ، و هر اسمى را به تعيّن علمى ، در نشئهء خارجيّه مظهرى است كه مبدأ و مرجع آن مظهر همان اسمى است كه مناسب با آن است ، و رجوع هر يك از موجودات از عالم كثرت به غيب آن اسمى كه مصدر و مبدأ آن است ، عبارت از « صراط مستقيم » آن است ، پس ، از براى هر يك سير و صراطى است مخصوص و مبدأ و مرجعى است مقدّر در حضرت علم طوعا او كرها . و اختلاف مظاهر و صراطها به اختلاف ظاهر و حضرات اسماء است .
و بايد دانست كه « تقويم » انسان در اعلى علَّييّن ، جمع اسمائى است ، و به همين جهت تا « اسفل سافلين » مردود شده و « صراط » او از « اسفل سافلين » شروع و به « اعلا علَّيّين » ختم شود . و اين صراط آنهايى است كه حق تعالى به آنها انعام فرموده به نعمت مطلقه ، كه آن نعمت كمال جمع اسمائى است كه بالاترين نعمتهاى الهيّه است . و صراطهاى ديگر ، چه صراط سعداء و « منعم عليهم » باشد و چه صراطهاى اشقياء باشد ، به قدر نقصان از فيض نعمت مطلق داخل در يكى از دو طرف افراط و تفريط خواهد بود . پس صراط انسان كامل فقط صراط « منعم عليهم » به قول مطلق است . و اين صراط بالاصاله مختص به ذات مقدّس نبىّ ختمى است ، و براى ديگر اولياء و انبياء بالتبعيّه ثابت است . و فهم اين كلام با آن كه نبى اكرم ختم نبيّين است محتاج به فهم حضرات « اسماء » و « اعيان » است ، كه كفيل آن رسالهء مصباح الهداية