اسم الکتاب : ترجمه قانون در طب المؤلف : ابن سينا الجزء : 1 صفحة : 512
شريان پايين رو با رسيدن به مهره پنجم (راست بودن خود را از دست
مىدهد) كج مىگردد و به سوى پايين در طول ستون فقرات سرازير مىگردد تا به
استخوان خاجى مىرسد. زمانى كه در موازات سينه قرار مىگيرد و در حال عبور از آن
است، شاخههاى متعددى از خود به جا مىگذارد، از آن ميان شاخهاى كوچك و باريك [1] در آوند ريه از سينه پراكنده مىگردد
و انتهاى رشتههاى آن به ناى مىرسد.
پيوسته شريان پايين رو از كنار هر مهرهاى كه عبور مىكند، شاخهاى
از خود به جا مىگذارد كه آن شاخه بين دندهها و نخاع مىرود
[2]) و خون رسانى مىنمايد).
آنگاه كه شريان پايين رو از سينه عبور مىنمايد، دو شريان از آن جدا
مىگردد كه به سوى پرده حاجز مىروند و در بخش چپ و راست آن پراكنده مىگردند و پس
از آن شريانى را به جا مىگذارد كه شاخهاى از آن در معده، كبد و طحال پراكنده
مىگردد و از كبد شاخهاى به سوى مثانه رها مىگردد و پس از آن شريانى بيرون
مىآيد كه به نهرهاى وريدى [3] پيرامون رودههاى باريك و قولون خون رسانى مىكنند.
سپس از شريان پايين رو سه شريان جدا مىگردد كه كوچكترين آن ويژه
كليه چپ مىباشد و در پوشش آن و اجسام در بر گيرنده آن پراكنده مىگردد تا (خون و)
روح حياتى را به آن برساند [4] و دو شريان ديگر به سوى دو كليه مىروند تا كليه (از روح حياتى و
حرارت غريزى بر خوردار گردد و) از آن دو (شريان)
[5] مائيت خون را جذب نمايند. [6]
[1] زيرا آوند ريه در قسمت سينه باريك است و به شريان بزرگى نياز
ندارد.
[2] زيرا نخاع جزيى از مغز محسوب مىشود كه نيازمند حيات و حرارت
غريزى مىباشد.
[4] دليل اختصاص اين شريان كوچك به كليه چپ اين است كه كليه چپ به
دليل نزديكى به طحال از سردى آن متأثر شده لذا براى ايجاد تعادل با كليه راست به
وسيله اين شريان گرمى لازم را به دست مىآورد.
[5] از نسخه بولاق و تهران در ترجمه اين عبارت استفاده گرديد.
[6] در شرح آملى دارد «يصيران الى الكليتين ليفيداهما الحياة
والحرارة وتجذبان منهما مائية الدم ...» كه به ظاهر به دو شريان برمىگردد كه آنها
از دو كليه مائيت خون را جذب مىكنند چنانچه در بسيارى از اوقات از معده و رودهها
نيز خون ناپاك را جذب مىنمايند.
در همين معنا شارح جيلانى (ص 320) مىگويد: ظاهر آن است كه از طريق
وريدهاى همراه با آن دو شريان خون ناپاك از سطح معده و روده جذب مىگردد و از
جالينوس نيز نقل مىكند كه شريانهاى اطراف جداول امعايى گاه مقدارى كيلوس را از
رودهها جذب مىكنند و آن را به خون تبديل مىگردانند.
اسم الکتاب : ترجمه قانون در طب المؤلف : ابن سينا الجزء : 1 صفحة : 512