است‌ [1] و به همين دليل شبكه شريانى زير مغز گسترده شده است‌ [2]، پس خون شريانى و روح در آن در تردّد مى‌باشد و پس از برخوردارى از نضج لازم و شباهت به مزاج مغز، اندك اندك به سوى مغز رها مى‌گردد، شبكه شريانى مغز در وضعيتى بين استخوان و غشاى سخت (سخت شامه) قرار داده شده است. [3]

فصل پنجم: تشريح شريان پايين رو

شاخه پايين رو (آئورت نزولى) از شريان، در آغاز بطور مستقيم مى‌گذرد و با رسيدن به مهره پنجم (سينه‌اى) بر آن تكيه مى‌كند زيرا جايگاه مهره پنجم محاذى با سر قلب مى‌باشد و در آنجا غده توتى‌ [4] چونان تكيه گاه و تقويت گاهى براى آن مى‌باشد تا بين آن و بين استخوان‌هاى پشت حايل گردد.

مرى با رسيدن شريان پايين رو به آن موضع از آن به سمت راست دور مى‌شود (تا جاى عبور آن تنگ نشود) و با آن هم جوار نمى‌باشد [5] سپس در حالى كه به پرده‌ها آويزان است تا رسيدن به پرده حاجز، به سوى پايين سرازير مى‌گردد تا شريان را در تنگنا قرار ندهد [6]

[1] آملى مى‌گويد: آنچه از عبارت شيخ مى‌توان فهميد اين است كه روح حيوانى به سبب حركت رو به بالاى خود و لطافتى كه در اثر غلبه دو عنصر سبك (هوا و آتش) كسب نموده چون از طريق شريان به آسانى به سوى مغز متصاعد مى‌گردد و حيات و حرارت را به مغز مى‌بخشد ديگر نيازى نيست كه روح در مغز منتشر باشد. (با اين توضيح باز در عبارت ابهام ديده مى‌شود).

[2] از آنجا كه در روح حركت و لطافت كه مقتضى حرارت است وجود دارد لذا براى تعديل آن شبكه شريانى در زير مغز قرار داده شد تا پيش از رسيدن به مغز، مزاج آن معتدل گردد.

[3] خون رسانى مغز توسط دو شريان كاروتيد داخلى و دو شريان مهره‌اى انجام مى‌شود اين چهار شريان در سطح تحتانى مغز با يكديگر پيوند شده حلقه شريانى (Circulus arteriosus( را تشكيل مى‌دهند، شريان‌هاى مغزى در فضاى زير عنكبوتيه قرار دارند. (ضروريات آناتومى اسنل، ص 235)

[4] در اينجا ابهام وجود دارد كه مقصود از غده توتى كدام است اگر همان غده‌اى باشد كه پيش از اين گذشت (تيروئيد) بايد شريان پايين رو اندكى به سوى بالا برود و يا اين غده چيز ديگرى باشد، سيد اسماعيل جرجانى (ذخيره، ص 46) توثه را ريه خوانده است لذا مى‌گويد: تا نزديك مهرة پنجم از مهره‌هاى پشت و اين مهره برابر دل است و موضع شش آنجاست و حايل ميان شريان و استخوانهاى پشت شتر است. حكيم جيلانى (ص 319) بر جرجانى خرده گرفته، مى‌گويد: اين توثه غير از آن است كه پيش‌تر گفته شد و اشكالى هم ندارد و سيد آن را به ريه تصحيف نموده است.

[5] ترجمه بر اساس نسخه آملى مى‌باشد.

[6] جيلانى مى‌گويد: اين عبارت جواب اين پرسش است كه چگونه اين شريان مستقيم پايين مى‌رود در صورتى كه مرى مانع مى‌باشد. (جامع الشرحين، ص 319)